Zasady postępowania terapeutycznego
Koncepcja postępowania terapeutycznego PiLS opiera się na następujących zasadach:
1. Symetryzacji i poprawie postawy ciała:
- ćwiczenia symetryzujące ustawienie barków, miednicy, stawów kolanowych, skokowych i stóp w oparciu o autokorekcję – biofeedback,
- korygowanie postawy w płaszczyźnie strzałkowej ze szczególnym uwzględnieniem działania mięśnia poprzecznego brzucha i ćwiczeń oddechowych,
- wyuczenie nawyku prawidłowej postawy – biofeedback.
2. Symetryzacji budowy i poprawie funkcji stawów kończyn górnych:
- ćwiczenia symetryzujące zakres ruchomości stawów barkowych,
- ćwiczenia stabilizujące staw barkowy poprzez wzmacnianie mięśni zębatych przednich.
3. Symetryzacji budowy i poprawie funkcji stawów kończyn dolnych:
- ćwiczenia symetryzujące trójpłaszczyznowo zakres ruchomości w stawach biodrowych,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące i osiujące stawy biodrowe,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące i osiujące stawy kolanowe i skokowe.
4. Symetryzacji budowy i poprawie funkcji kręgosłupa:
- ćwiczenia czynne symetryzujące zakres ruchomości kręgosłupa szyjnego w trzech płaszczyznach, szczególnie na poziomie Co-C1 kręgosłupa,
- ćwiczenia symetryzujące napięcie i wzmacniające mięśnie brzucha.
5. Korygowaniu nieprawidłowych nawyków i mankamentów chodu – rotacja lub opadanie miednicy po jednej ze stron, asymetria długości wykroku i inne.
6. Mobilizacji czynnej stawów K-B w celu wyrównania różnic długości funkcjonalnej kończyn dolnych i napięć w obrębie więzadeł miednicy.
7. Czynnym korygowaniu asymetrii grzbietu poprzez ćwiczenia autokorekcji w pozycji stojącej i siedzącej – trening posturalny.
Podsumowanie
Stosowanie algorytmu PiLS ma ułatwić lekarzom i terapeutom rozpoznanie skoliozy w jej wczesnym stadium i podjęcie właściwych decyzji co do dalszego postępowania z dzieckiem.
Kwalifikacja dziecka do wczesnego postępowania terapeutycznego pozwoli w odpowiednim czasie wdrożyć leczenie, co z uwagi na charakter schorzenia cechujący się bardzo dużą dynamiką jest wyjątkowo istotne.
Postępowanie terapeutyczne PiLS stosowane w przygotowanych do tego placówkach pozwoli u dzieci z rozpoczynającą się skoliozą idiopatyczną spowolnić proces skoliotyczny, a u dzieci ze skoliozami funkcjonalnymi – na ich wyeliminowanie.
Komentarz
Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski
Instytut Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie
Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski
Dzieci w wieku 6-12 lat, u których zdiagnozowano niewielkie skoliozy idiopatyczne I° (≤ 24° kąta Cobba), wymagają szczególnej obserwacji i rozważnego postępowania fizjoterapeutycznego.
W świetle obserwacji klinicznych ryzyko progresji skoliozy zależy od wartości kątowej skrzywienia kręgosłupa i wieku dzieci. Problem przeważnie występuje u dziewcząt. Przykładowo jeżeli u dzieci w wieku 10-12 lat wartość skrzywienia nie przekracza wartości 19°, to ryzyko jego progresji wynosi 25 proc., ale już w przedziale wieku 13-15 lat – tylko 10 proc. (Peterson, Nachemson 1995).
Nieznana przyczyna powstania wady i jej potencjalnie nieprzewidywalna dynamika zmuszają do stosowania sprawdzonych metod postępowania, uwzględniających zalecenia SOSORT i SRS. Aby jednak rozpocząć specjalistyczną profilaktykę skolioz, należy mieć na uwadze wypracowane i sprawdzone algorytmy postępowania w odpowiednio przygotowanych do tego placówkach rehabilitacyjnych.
Warto podkreślić, że w Polsce stosowanych jest wiele metod leczenia skolioz z wykorzystaniem specjalnego sprzętu (Pressio, FED, SKOL-AS, PiLS), a ich skuteczność terapeutyczną mogą wykazać tylko wieloletnie, wieloośrodkowe i randomizowane badania (według zasad EBM). Na razie ich użyteczność profilaktyczno-terapeutyczną udowadniają studia przypadków, przedstawiane na wielu konferencjach naukowych i w literaturze fachowej.