Prof. dr hab. med. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek

Sesja poświęcona jest m.in. odpowiedniej interpretacji odchyleń w badaniach podstawowych, np. morfologii krwi. Badanie to często wykonywane jest u osób zgłaszających się z powodu osłabienia, chudnięcia, uogólnionych potów lub bólów brzucha, bólów stenokardialnych. Wynik może wykazać niedokrwistość i od razu ukierunkować tok postępowania diagnostycznego. Jeśli jest to niedokrwistość mikrocytowa, niedobarwliwa, najczęściej jest to niedokrwistość z niedoboru żelaza. Kolejnym krokiem będzie badanie gospodarki żelaza.

Niedokrwistość makrocytowa, nadbarwliwa może być spowodowana niedoborem witaminy B₁₂ lub kwasu foliowego, co znowu ukierunkuje tok postępowania diagnostycznego. Po ustaleniu typu niedokrwistości zawsze konieczne jest ustalenie przyczyny, która go wywołała. Mężczyzna z niedokrwistością z niedoboru żelaza zawsze wymaga badania endoskopowego przewodu pokarmowego, gdyż może ona wystąpić w przebiegu raka żołądka lub jelita grubego. Należy pamiętać, że niedokrwistość rzadko jest objawem choroby układu krwiotwórczego, najczęściej towarzyszy innym chorobom, np. nowotworom, chorobom z autoagresji, przewlekłym zakażeniom, zapaleniom.

Diagnostyka jej rodzaju i przyczyny jest możliwa do przeprowadzenia przez lekarza rodzinnego lub lekarza internistę. Podobnie należy zawsze interpretować inne nieprawidłowości dotyczące liczby krwinek białych i płytek krwi. Stwierdzenie leukopenii z neutropenią wymaga ustalenia, czy kojarzy się ten objaw z częstymi zakażeniami, objawami innych chorób, czy chory zażywa leki i jakie. Leki mogą być przyczyną uszkodzenia hematopoezy lub prowadzić do skrócenia czasu przeżycia krwinek np. na drodze immunologicznej. W przypadku trudności diagnostycznych chory powinien zostać skierowany do specjalisty hematologa. Dokładne zebranie wywiadów i badanie fizykalne leży u podstaw procesu diagnostycznego.

Kolejne zagadnienia, z którymi spotyka się lekarz opieki podstawowej, to odchylenia w badaniu fizykalnym, jak np. objawy skazy krwotocznej. Podobnie jak w przypadku interpretacji niedokrwistości udzielone zostaną porady, jakie badania podstawowe należy wykonać, kiedy należy interweniować szybko i konsultować chorego u specjalisty. Problemem może być ustalenie postępowania z chorym, u którego stwierdzono powiększenie śledziony. Wymaga to potwierdzenia lub wykluczenia współistnienia powiększenia wątroby, węzłów chłonnych, oceny morfologii krwi. Przedstawiony zostanie tok postępowania z takim chorym.

Problemem klinicznym jest stwierdzenie np. powiększenia węzła chłonnego (węzłów), wykrycie nieprawidłowości w badaniach obrazowych (np. cień okrągły w płucu). Zwykle jest to spowodowane przerzutem nowotworowym, tak więc konieczne jest jak najszybsze pobranie materiału do badania histopatologicznego. U części chorych mimo wnikliwych badań nie udaje się ustalić miejsca pierwotnego rozwoju nowotworu. Specjalista onkolog wyjaśni, czy ma to znaczenie w podjęciu odpowiedniej terapii.

Częstym problemem w chorobie nowotworowej są silne dolegliwości bólowe. Zostanie przedstawiona nowoczesna wiedza, jakie leki i kiedy trzeba w tych przypadkach stosować. W leczeniu przeciwbólowym może uczestniczyć lekarz opieki podstawowej. Lekarz ten może również sprawować opiekę nad chorym leczonym z intencją wyleczenia lub leczonym paliatywnie z powodu nowotworu. Chory taki może wymagać przetoczenia koncentratu krwinek czerwonych lub płytkowych. Zostanie przedstawiona najnowsza wiedza, kiedy chory musi być skierowany do szpitala, aby otrzymać preparat krwi.

Wiedzą podzielą się z lekarzami rodzinnymi, internistami wybitni specjaliści, szczególna uwaga będzie skierowana na procesy diagnostyczne. Podstawą sukcesu jest dobre zebranie wywiadów i badanie fizykalne chorego. Mimo ogromnego postępu wiedzy dotyczącej chorób układu krwiotwórczego, nowotworów hematologicznych i guzów litych nikt nas, lekarzy, z tego obowiązku nie zwolni.

Przypadek: Mężczyzna, lat 55, zgłosił się z powodu osłabienia. W badaniu przedmiotowym stwierdzono bladość skóry i śluzówek. Chory był otyły. Poza tym nie stwierdzono odchyleń od normy, badanie per rectum bez zmian. Lekarz rodzinny zlecił wykonanie morfologii krwi. Stwierdzono niedokrwistość mikrocytową niedobarwliwą. Obniżone stężenie żelaza i ferrytyny w surowicy potwierdziło niedokrwistość z niedoboru żelaza. Wykonano kolonoskopię – rozpoznano raka esicy. Chory został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego.

Program i rejestracja:
www.podyplomie.pl/multiforum_interna2016