Na łamach „Medical Tribune” wielokrotnie zajmowałem się problematyką formalnego stwierdzania zgonu, wskazując na przestarzałość i wynikającą z niej niedoskonałość obowiązujących przepisów, a także ich niejednolitość – a to wszystko w sumie odpowiedzialne jest za liczne wątpliwości lekarzy w zakresie prawidłowego postępowania w razie konieczności stwierdzenia zgonu.

Skutek tej sytuacji? Wielu lekarzy starało się unikać jak ognia przeprowadzania tej czynności lub dążyło do przerzucenia tego obowiązku na innego lekarza. To z kolei sprawiało, że w niektórych przypadkach – mimo że formalnie nie powinno to się zdarzyć – nie miał kto stwierdzić zgonu pacjenta.

Liczne interpelacje, wnioski i apele do ministra zdrowia odnosiły taki skutek, że od wielu lat zapowiadano nowelizację przepisów dotyczących stwierdzania zgonu, a nawet doczekaliśmy się kilku projektów gruntownych zmian. Jednak zapowiedzi poszczególnych ministrów zazwyczaj nie funkcjonowały dłużej, niż trwały ich kadencje, a na proponowane na przestrzeni ostatnich lat projekty ustaw lepiej spuścić zasłonę milczenia – na szczęście nie weszły one w życie…

Obecnie trwają prace nad projektem zmian procedury stwierdzania zgonu. Zgodnie z najnowszą tradycją mają one przyjąć formę ustawy o stwierdzaniu, dokumentacji i rejestracji zgonów. Obserwując skuteczność obecnych władz we wprowadzaniu różnorakich ustaw, należy przewidywać, że przepisy te niedługo mogą wejść w życie. Warto więc przyjrzeć się istotnym zapisom, gdyż w wielu aspektach szykują się zmiany wręcz rewolucyjne, zrywające z dotychczasowymi przyzwyczajeniami lekarzy.

Po pierwsze, zmieni się charakter czynności definiowanej jako „stwierdzenie zgonu”. Zgodnie z projektem stwierdzić zgon będą mogli lekarze, pielęgniarki i ratownicy medyczni. Jednak, odmiennie od obecnych rozwiązań, osoba stwierdzająca zgon nie będzie zobowiązana do wystawienia karty zgonu. Będzie natomiast sporządzać „protokół śmierci”.

Po stwierdzeniu zgonu przez wymienione osoby będzie się musiało odbyć jeszcze „potwierdzenie zgonu” dokonywane przez „osobę potwierdzającą śmierć”. Taką osobą będzie lekarz, który powinien wykonać tę czynność nie później niż w ciągu czterech godzin od stwierdzenia zgonu i nie później niż dwie godziny od „potwierdzenia przyjęcia wezwania”. To lekarz potwierdzający śmierć będzie wystawiał kartę zgonu.