Medycyna sportowa
Tolerancja wysiłkowa a aktywność sportowo-rekreacyjna
Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski
1. Aktywność rekreacyjna a zdrowie
Systematyczna aktywność sportowo-rekreacyjna osób powyżej 35. r.ż. istotnie zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe oraz znacznie obniża możliwość powstania poważnych incydentów kardiologicznych. Co ciekawe, dotyczy to zarówno osób uważanych za zdrowe z określonymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, jak i pacjentów z chorobami serca i naczyń [Kwaśniewska i wsp. 2016].
Optymalny poziom wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej, uzyskany w wyniku regularnej aktywności fizycznej, przekłada się bezpośrednio na przedłużenie życia, zwłaszcza w zadowalającej sprawności psychofizycznej, oraz poprawę jego jakości.
Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca dla osób zdrowych w każdym wieku aerobowy trening fizyczny o umiarkowanej intensywności od 2,5 do 5 godzin tygodniowo lub wysiłek o dużej intensywności od 1 do 2,5 godzin tygodniowo.
Nie trzeba już nikomu udowadniać, że aerobowy trening fizyczny korzystnie modyfikuje główne czynniki ryzyka choroby wieńcowej, wpływa korzystnie na śródbłonek naczyniowy i równowagę współczulno-przywspółczulną oraz oddziałuje pozytywnie na sferę psychiczną. Podobnie wykazano, że umiejętnie prowadzony wysiłek siłowy o typie ćwiczeń oporowych również korzystnie oddziałuje na układ sercowo-naczyniowy i niweluje napięcia psychiczne [Roberts, 2014].
2. Potencjalne ryzyko intensywnych ćwiczeń fizycznych
Wiele akcji promocyjnych zachęca do podejmowania biegów długodystansowych, uprawiania kolarstwa czy triatlonu, a odbiorcami tych informacji są często osoby po 35. r.ż., przeciążone obowiązkami zawodowymi, bez odpowiedniego przygotowania kondycyjnego. U takich osób długotrwały bądź ekstremalny wysiłek fizyczny może powodować ostre incydenty wieńcowe, ze zgonem włącznie. Wskutek nadmiernej aktywacji układu współczulnego zwiększa się ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych, co wynika ze zbyt dużej intensywności wysiłku niedostosowanej do możliwości organizmu ćwiczących oraz wieku, obniżonej wydolności fizycznej, stanu wytrenowania oraz występowania czynników ryzyka miażdżycy [Wolszkiewicz, Piotrowicz, 2014]. Wymienieni autorzy zwracają szczególną uwagę na sposób kwalifikacji do sportu rekreacyjnego osób w średnim wieku. Powinien on uwzględniać „dotychczasową aktywność fizyczną, intensywność planowanego treningu, wiek osoby trenującej, wywiad rodzinny chorób serca, występowanie czynników ryzyka choroby wieńcowej, stwierdzenie objawów chorób serca”.
3. Co dają testy wysiłkowe?
Jeżeli osoby trenujące regularnie zauważą pogorszenie tolerancji wysiłku lub niepożądane objawy (duszność wysiłkowa, kołatanie serca, bóle dławicowe, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, skłonność do omdleń), powinny się zgłosić do specjalisty medy...