MT: Na czym opiera się rozpoznanie choroby?

Dr Piotr Dąbrowiecki: POChP rozpoznajemy na podstawie poprawnie wykonanego badania spirometrycznego. Nowe wytyczne utrzymały stare zalecenia. Chorobę możemy rozpoznać, gdy FEV1/FVC/VC wynosi <0,7 (po inhalacji leku rozszerzającego oskrzela). Polskie Towarzystwo Chorób Płuc zaleca natomiast użycie wartości FEV1/FVC poniżej dolnej granicy normy (ang. lower limit of normal – LLN) dla danej populacji. W czasie konsultacji najlepiej zatem zwracać uwagę zarówno na bezwzględną wartość wskaźnika FEV1/FVC, a także, czy jest ona mniejsza od LLN i interpretować te wartości łącznie z obrazem klinicznym. Rozpoznanie POChP należy brać pod uwagę u każdego dorosłego pacjenta, u którego występuje przewlekły kaszel z wykrztuszaniem plwociny lub bez oraz duszności, szczególnie w czasie wysiłku fizycznego. W różnicowaniu powinno się wziąć pod uwagę inne choroby układu oddechowego, takie jak astma, rak płuca, rozstrzenie oskrzeli, śródmiąższowa choroba płuc, mukowiscydoza, a także gruźlica płuc.

Pacjentom, u których podejrzewamy POChP, należy bezwzględnie wykonać badanie radiologiczne klatki piersiowej (PA i bok). W diagnostyce należy wziąć pod uwagę, że według najnowszych wytycznych GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease) gruźlica jest czynnikiem ryzyka wystąpienia POChP przyspieszającym rozwój choroby.

MT: W nowych zaleceniach GOLD 2017 wyłączono spirometrię z oceny zaostrzeń. Jak pan ocenia tę zmianę?

P.D.: Nowe zalecenia w tej kwestii budzą zdziwienie. W wytycznych zmodyfikowano zasady klasyfikacji chorych na POChP, wyłączając klasyfikację spirometryczną z oceny ryzyka zaostrzeń. Teraz oddzielnie określa się u chorego stopień ciężkości obturacji (lekka, umiarkowana, ciężka, bardzo ciężka od 1 do 4) i oddzielnie ryzyko zaostrzeń oraz nasilenia objawów klinicznych (grupy A-D). Do oceny objawów zaleca się korzystanie z testu CAT lub skali nasilenia duszności MRC. Ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe ma podstawowe znaczenie w ocenie stopnia klinicznego POChP. Objawy takie jak kaszel, duszności, wykrztuszanie plwociny mogą towarzyszyć chorobie, ale ich brak nie jest ograniczeniem przy stawianiu rozpoznania oraz ocenie chorego. W większości przypadków rozpoznanej POChP jeden z wymienionych objawów był zgłaszany lekarzowi prowadzącemu. Zdarzają się również pacjenci z umiarkowaną lub ciężką postacią choroby, niepodający żadnych objawów. Lata palenia i przewlekający się proces zapalny wpływają na zachowanie chorego. Stopniowo rezygnuje on z aktywności i przyzwyczaja się do ograniczeń wywołanych objawami. Zobaczymy, jak nowa strategia oceny ryzyka zaostrzeń sprawdzi się w praktyce, czy okaże się skuteczniejsza.