Diagnostyka różnicowa
Zapalenie skóry rąk
Opracowała: Olga Tymanowska
Kluczem do wyleczenia pacjenta jest postawienie właś-ciwego rozpoznania. Proces diagnostyczny wymaga nie tylko zebrania dokładnego wywiadu, ale także wnikliwej obserwacji zmian i objawów oraz określenia możliwych przyczyn ich wystąpienia. Dlatego poprosiliśmy wybitnych ekspertów, by podzielili się swoją wiedzą i opowiedzieli o tym, jak stawiają rozpoznanie i na co zwracać uwagę, by nie popełnić błędu.
Co to jest zapalenie skóry
Zapalenie skóry (dermatitis) nie odnosi się do konkretnej jednostki chorobowej, lecz do zespołu charakterystycznych cech klinicznych wspólnych dla grupy chorób o zróżnicowanej etiologii. Zapalenie skóry jest więc podstawowym określeniem, a czynniki, które je wywołują, stanowią o nazwie dalszych jednostek chorobowych. Grupa zapalnych chorób skóry obejmuje nieinfekcyjne choroby zapalne, a w ich obrazie klinicznym dominują zmiany w obrębie naskórka oraz w górnych częściach skóry właściwej.
Zapalenie skóry charakteryzuje się występowaniem ognisk rumieniowych, na podłożu których występują swędzące wykwity grudkowe, następnie pokrywające się pęcherzykami. Śródnaskórkowe pęcherzyki łatwo ulegają pękaniu, tworząc sączące nadżerki, te z kolei szybko pokrywają się strupami złożonymi z surowicy, krwi i pozostałości komórkowych. Końcowym etapem jest faza gojenia skóry z ustępowaniem rumienia, oddzielaniem strupków od zagojonych nadżerek i złuszczaniem pozapalnym.
Polimorfizm ewolucyjny jest charakterystyczny dla zapalenia skóry, szczególnie zapalenia skóry rąk.
Obraz kliniczny zapalenia skóry może być:
- ostry,
- podostry,
- przewlekły.
Charakteryzuje się obecnością różnych, w zależności od stadium, wykwitów chorobowych. W ostrym zapaleniu skóry obserwuje się przewagę wczesnych wykwitów, grudek i pęcherzyków na podłożu rumieniowo-pęcherzykowym, którym towarzyszy sączenie i powstawanie strupów. Postacie przewlekłe (eczema, egzema) wykazują odczynowe zmiany w obrębie naskórka, w postaci lichenifikacji oraz złuszczania. Bardzo często zmianom tym towarzyszy świąd. Dermatozy te mogą być prowokowane zarówno czynnikami wewnątrzpochodnymi, jak i miejscową lub ogólną ekspozycją na czynniki zewnętrzne.
Obraz mikroskopowy ostrego zapalenia skóry histologicznie charakteryzuje się obecnością spongiozy (stan gąbczasty – status spongiosus). Jest to stan, w którym wysiękowy płyn zapalny ulega gromadzeniu w przestrzeniach międzykomórkowych warstwy kolczystej naskórka, powodując naprężenie i rozrywanie połączeń między nimi, co ostatecznie prowadzi do powstania mikropęcherzyków wypełnionych płynem tkankowym. W postaciach przewlekłych obserwuje się natomiast zmiany odczynowe w obrębie naskórka.
