MT: Co zmieniła aktualizacja wytycznych GINA 2018 w zakresie rozpoznawania astmy?

Prof. Zbigniew Bartuzi: Zgodnie z Globalną Inicjatywą Zwalczania Astmy (GINA), która ma już kilkudziesięcioletnią historię, ostatnio zmieniła się definicja astmy. Stało się to w 2017 roku, kiedy astmę zdefiniowano jako heterogenny zespół chorobowy, charakteryzujący się obecnością przewlekłego zapalenia dróg oddechowych. Wcześniej zwracaliśmy uwagę głównie na nadreaktywność oskrzeli, obecnie skupiamy się na objawach klinicznych, takich jak: świszczący oddech, ucisk, duszność w klatce piersiowej oraz kaszel, których natężenie zmienia się w czasie.

Drugim podstawowym elementem dotyczącym astmy jest jej stopniowanie. Wyróżniamy astmę lekką (stopień I i II), umiarkowaną (stopień III) i ciężką (stopień IV i V). Warto przy tym pamiętać, że ciężkość astmy nie jest cechą stałą. Dlatego pacjent wymaga stałej kontroli i dostosowywania leków do nasilenia objawów choroby.

Problemem, który stanowi największe wyzwanie dla nas, alergologów, jest astma ciężka. Wiele się w ostatnim czasie zmieniło, ponieważ wprowadzono do terapii leki biologiczne. Mamy ich do dyspozycji coraz więcej: omalizumab, humanizowane monoklonalne przeciwciało anty-IgE i dupilumab, w pełni ludzkie przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko receptorowi α interleukiny 4. Podczas kongresu 2018 AAAAI w Orlando, w którym uczestniczyłem, dużo uwagi poświęcono astmie ciężkiej oraz nowym cząsteczkom, które jeszcze w tym roku powinny być wprowadzone do terapii. Przedstawiono obiecujące badania z mepulizumabem, przeciwciałem przeciwko interleukinie 13. Kolejnym, który wzbogaci arsenał dostępnych leków dla pacjentów z astmą ciężką, jest podskórny benralizumab, przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko receptorowi IL-5. W GINA 2018 rekomenduje się ten preparat jako trzeci lek biologiczny w leczeniu astmy. Dzięki nowym lekom będzie możliwe dostosowywanie leczenia do fenotypów astmy.

MT: Na czym polega trudność w leczeniu astmy ciężkiej?

Z.B.: Astmę ciężką (oporną na leczenie) rozpoznaje się w sytuacji kiedy:

1. do uzyskania kontroli choroby konieczne jest intensywne leczenie (wziewne glikokortykosteroidy w dużej dawce stosowane razem z długo działającymi ß₂-mimetykami lub lekiem przeciwleukotrienowym przez poprzedzający rok, albo systemowe glikokortykosteroidy przez ponad połowę poprzedzającego roku);

2. mimo intensywnego leczenia nie udaje się uzyskać kontroli choroby, czyli u chorego nadal występują: nasilone objawy choroby, częste zaostrzenia lub pogorszenie czynności płuc;