Pediatria
Zakażenie rotawirusowe – jak bardzo trzeba się bać?
O tym, do czego prowadzi choroba brudnych rąk i jak ochronić dzieci przed ciężką biegunką, z dr n. med. Alicją Karney, kierownikiem Oddziału Hospitalizacji Jednego Dnia Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, rozmawia Ryszard Sterczyński
MT: Liczba zakażeń rotawirusami (RV) wzrosła w ciągu ostatnich 13 lat aż trzykrotnie. Co jest tego powodem?
Dr Alicja Karney: Zakażenia rotawirusowe to najczęstsza przyczyna ostrych biegunek zakaźnych w Polsce. Wirusy te są wysoce zakaźne, czemu sprzyja ich odporność na warunki środowiska, obfite wydalanie wirusa z kałem oraz niska dawka zakaźna, jak również oporność na działanie powszechnie stosowanych środków dezynfekcyjnych. Wirus przeżywa na rękach personelu medycznego do kilku godzin, na powierzchniach stałych i w wodzie do kilku tygodni.
MT: Dlaczego RV atakują głównie dzieci do 5. r.ż.?
A.K.: Rzeczywiście, najczęściej na zakażenia wywołane tym wirusem chorują dzieci do 5. r.ż. Dlaczego? Z powodu niedojrzałości immunologicznej oraz z uwagi na zachowanie dziecka: częste wkładanie rąk do buzi, dotykanie różnych przedmiotów, przebywanie w grupach (żłobek, przedszkole), gdzie trudno jest utrzymać prawidłową higienę.
Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, czyli bezpośrednio po kontakcie z chorą osobą (tzw. choroba brudnych rąk), jak również poprzez pokarmy (głównie niewymagające obróbki cieplnej – owoce, sałatki) lub zakażone powierzchnie i przedmioty (rotawirusy mogą przeżyć na powierzchniach ok. 60 dni). Warto podkreślić dużą zakaźność rotawirusów, do zakażenia wystarczy ok. 100 wirusów. Dla porównania 1 g kału lub wymiocin zawiera między 1010 a 1011/ml rotawirusów.
Wysoka zapadalność na zakażenie wywołane rotawirusem
- Rocznie ok. 172 tys. dzieci zgłasza się do lekarza z powodu zakażenia rotawirusem.
- W 2005 roku liczba zgłoszonych zachorowań, wywołanych przez wirusa rota w Polsce wynosiła 9996, zapadalność – 26,2 na 100 tys., z czego hospitalizowano 9782 (97,9 proc.).
- Według danych PZH Narodowego Instytutu Zdrowia liczba zachorowań w 2016 roku wynosiła 21 258, z czego hospitalizowano 19 535 (91,9 proc.). Zapadalność wynosiła 55,3 na 100 tys.
- W 2017 roku zgłoszono 32 993 zachorowań, z czego hospitalizowano 30 183 (91,5 proc.) pacjentów. Zapadalność – 85,9 na 100 tys. Największa zachorowalność wystąpiła w województwach mazowieckim – 4941 i małopolskim – 4238. Blisko 90 proc. wszystkich przypadków zakażeń rotawirusowych dotyczy dzieci w wieku do 5 lat.
- W Polsce obowiązuje zgłaszanie do PZH NIZ biegunek do 2. r.ż. Są one raportowane według ICD 10: A08 wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe oraz razem jako biegunki do 2. r.ż. (A04, A08, A09).
- Zwiększona zachorowalność może wynikać z większej zgłaszalności do PZH oraz z wykonywania badań kału w kierunku zakażenia. Obecnie zdecydowanie częściej wykonuje się takie badania (zarówno w szpitalu, jak i w opiece pozaszpitalnej). Badanie jest tanie, a wynik otrzymuje się w ciągu 2 godzin.
MT: Jak duże zagrożenie dla zdrowia i życia stanowią rotawirusy, jakie są najczęstsze powikłania po zakażeniu?
A.K.: Ryzyko hospitalizacji dziecka do 6. m.ż. z powodu pozaszpitalnej biegunki rotawirusowej wynosi ok. 10 na 1000 rocznie, a w pierwszych dwóch latach życia nawet ok. 20 na 1000 rocznie. W ciągu pierwszych pięciu lat życia do szpitala z tego pow...
