Historia medycyny
Księżna wojskowej chirurgii – Wiera Giedrojć
Mgr Michał Chlipała
Droga kobiet do zawodu lekarza w dawnych wiekach z pewnością nie była usłana różami. Nie oznacza to jednak, że ambitne i zdeterminowane kobiety nie potrafiły przełamać rozmaitych barier i sięgnąć po tytuł doktora medycyny. Przykładem może być chociażby Dorothea Leporin-Erxleben (1715-1762) (ryc.1), która w 1754 roku obroniła egzamin doktorski na Uniwersytecie w Halle, za zgodą króla Prus Fryderyka II (słynącego z niechęci do kobiet!).
Przełamywanie barier
Sto lat później sytuacja niewiele się zmieniła. Elizabeth Blackwell (1821-1910) (ryc. 2), pierwsza kobieta lekarz w USA, czy Elizabeth Garret-Anderson (1836-1917) (ryc. 3) albo słynna Siódemka z Edynburga (siedem kobiet, które w 1869 roku zaczęły studia medyczne na Uniwersytecie w Edynburgu, wymuszając zmianę prawa brytyjskiego w tym zakresie).
Jeszcze ciekawszy bywał los kobiet, które pragnęły zająć się medycyną pola walki. Zmarły w 1865 roku Generalny Inspektor Szpitali armii brytyjskiej (ranga odpowiadająca generałowi brygady) James M. S. Barry cieszył się reputacją dobrego chirurga, gdyż wykonał pierwsze cięcie cesarskie na kontynencie afrykańskim, po którym matka i dziecko przeżyli. Uważano go również za skutecznego administratora, bowiem po wojnie krymskiej znacznie poprawił warunki w wojskowych szpitalach brytyjskich. Gdy zmarł jako szanowany oficer i lekarz, okazało się, że był kobietą, prawdopodobnie noszącą nazwisko Margaret Ann Bulkey, siostrzenicą irlandzkiego malarza Jamesa Barry’ego, która po śmierci wuja przybrała męską płeć i korzystając ze spadku skończyła studia medyczne w Edynburgu, a potem kontynuowała karierę jako lekarz wojskowy przez ponad 50 lat.
Rosyjski ślad
Imperium Rosyjskie również nie było miejscem, gdzie pragnąca studiować medycynę kobieta mogła myśleć o spełnieniu swoich marzeń. Znakomicie pokazują to losy Anny Tomaszewicz-Dobrskiej (1854-1918) (ryc. 4), pierwszej Polki, która uzyskała tytuł doktora medycyny. Jako carska poddana musiała udać się na studia do Zurychu, gdzie w 1877 roku obroniła egzamin doktorski, jednak w kraju spotkała się z chłodnym przyjęciem – odmówiono jej członkostwa w Warszawskim Towarzystwie Lekarskim, zaś dyplom nostryfikowała w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu.
Podobne problemy miała bohaterka tej opowieści, czyli Wiera Ignatiewna Giedrojć. Pochodziła ona ze starego rodu kniaziów Wielkiego Księstwa Litewskiego – Giedroyciów (Giedrojciów) herbu Hippocentaurus. Wywodziło się z niej wielu znaczących ludzi, ...
Ojciec Wiery, Ignacy (zapisywany pod rosyjskim imieniem jako Ignatij Ignatiewicz), był również potomkiem rodu Giedroyciów. Jak można by mniemać na podstawie fragmentarycznych zapisków, brał udział w powstaniu styczniowym na Litwie, jednak nie poni...