Medycyna sportowa
Zastosowanie terapii w wodzie u pacjentów z chorobami neurologicznymi
dr n. o kult. fiz. Anna Ogonowska-Słodownik
Leczenie pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi stanowi dla terapeutów wyzwanie ze względu na występujące u tych osób m.in. osłabienie, hipertonię, deficyty ruchu, ograniczenia zakresu ruchu, utratę czucia, brak koordynacji bądź niestabilność postawy. Obecność jednego lub więcej z tych problemów ma negatywny wpływ na stan pacjenta, gdyż przyczynia się do występowania problemów z czynnościami dnia codziennego, takimi jak: chodzenie, zmiany pozycji czy sięganie po przedmioty.
Poprzez różne mechanizmy, w tym ostry uraz lub zmiany zwyrodnieniowe układu nerwowego, choroby neurologiczne mogą powodować szeroki zakres upośledzeń. Zaliczamy do nich osłabienie lub paraliż, spastyczność, upośledzenie czucia, które z kolei mogą skutkować ograniczeniami aktywności i trudnościami w wykonywaniu różnych zadań. Postęp każdej choroby jest bardzo zróżnicowany, a deficyty obejmują osłabienie mięśni, utratę czucia, ból i zmęczenie. To z kolei powoduje ograniczenie aktywności, przykurcze i obniżoną jakość życia. Grupa pacjentów z chorobami neurologicznymi jest bardzo niejednorodna pod względem objawów, co nie pozwala na stworzenie jednoznacznych zaleceń dotyczących fizjoterapii, treningu czy ćwiczeń.
Neuroplastyczność jest jednym z głównych mechanizmów dających możliwość powrotu do zdrowia w przypadku pacjentów z problemami neurologicznymi. Badania naukowe wykazały, że ćwiczenia fizyczne mają korzystny wpływ na plastyczność układu nerwowego – bezpośrednio poprzez promowanie neuroprotekcji i wywoływanie zmian w strukturze neuronów oraz pośrednio dzięki poprawie funkcji mózgu. U wielu osób z chorobami neurologicznymi stopień upośledzenia funkcjonowania ogranicza ich zdolność do skutecznego uczestnictwa w programie rehabilitacji na lądzie. W takich sytuacjach terapia w wodzie może być wykorzystana jako bodziec stymulujący plastyczność, wpływający na poprawę funkcji oraz prowadzący do odzyskania zdrowia. Dla tych, którzy mogą uczestniczyć w rehabilitacji na lądzie, dodanie terapii w wodzie do programu rehabilitacji to urozmaicenie, a także wyzwanie w zakresie wykonywania ćwiczeń. Może też wpłynąć na poprawę samopoczucia i zwiększać motywację do aktywności.
Terapia w wodzie oferuje unikalne, wszechstronne podejście w leczeniu ograniczeń wynikających z chorób neurologicznych, a co za tym idzie – zapobiega ograniczeniom w wykonywaniu czynności dnia codziennego, a także umożliwia uczestnictwo w życiu społecznym. Terapia w wodzie znajduje zastosowanie m.in. u pacjentów:
- ze stwardnieniem rozsianym
- z mózgowym porażeniem
- z dystrofią mięśniową
- z uszkodzeniem/urazem rdzenia kręgowego
- z chorobą Parkinsona
- po urazach mózgowo-czaszkowych
- po udarach.
