Nutraceutyki to substancje odżywcze, które mogą wzmacniać, osłabiać lub modyfikować funkcje fizjologiczne i metaboliczne, a tym samym korzystnie wpływać na organizm. Spośród wielu nutraceutyków na szczególną uwagę zasługują tzw. niezbędne składniki odżywcze, które nie są klasyfikowane ani jako witaminy, ani jako składniki mineralne. Większość z nich występuje w diecie, ale mogą być również syntetyzowane przez organizm, gdyż pełnią określoną funkcję jako kofaktory w różnych reakcjach biologicznych, donory grup metylowych lub prekursory w syntezie ważnych pod względem biologicznym cząsteczek. Zazwyczaj ich synteza w zdrowym organizmie wystarcza do prawidłowego funkcjonowania. Jednak w niektórych sytuacjach uzasadniona, a nawet wskazana jest suplementacja diety w te składniki. W ostatnich latach pojawia się coraz więcej dowodów naukowych potwierdzających biologicznie ważne efekty urydyny i choliny, odkrywane są również nowe potencjalne obszary ich zastosowania. Wiedza na temat mechanizmów działania tych substancji i tego, kto odniesie największe korzyści z ich przyjmowania, a kto będzie narażony na ryzyko ich niedoboru wydaje się niezwykle istotna, gdyż daje podstawy do ich racjonalnego i bezpiecznego stosowania.

Fizjologiczna rola urydyny

Urydyna jest jedynym nukleozydem pirymidynowym aktywnie krążącym w organizmie ludzkim¹. Przenoszona jest przez błony komórkowe wszystkich tkanek, w tym mózgu, na drodze dyfuzji z udziałem dwóch rodzin białek transportowych o niskim lub wysokim powinowactwie do transportowanej substancji, w tym przypadku urydyny. System transportu o niskim powinowactwie działa głównie jako alarmowy i uaktywnia się tylko wtedy, gdy stężenie urydyny w osoczu zostanie podwyższone (np. po podaniu dodatkowego źródła urydyny). W normalnych warunkach działa głównie system transportu o wysokim powinowactwie, którego rolą jest utrzymywanie stałego gradientu stężeń urydyny między mózgiem a układem krążenia. Po wejściu do komórek mózgowych urydyna jest fosforylowana, początkowo do urydynomonofosforanu (UMP), a następnie magazynowana².

Urydyna odgrywa istotną rolę zwłaszcza na etapie intensywnego rozwoju mózgu, wówczas zapotrzebowanie na ten nukleozyd jest największe. W okresie niemowlęcym to mleko matki lub preparaty do początkowego żywienia dla niemowląt stanowią główne źródła biodostępnej urydyny. Dlatego już na początku lat 90. XX w. do preparatów żywieniowych dla niemowląt zaczęto dodawać urydynę w postaci UMP jako tzw. niezbędny składnik odżywczy, wspierający syntezę błon komórkowych^2-4, a także promujący wzrost enterocytów oraz komórek układu odpornościowego⁵.