Agnieszka Szumska-Olczak

Od dekad jesteśmy świadkami intensywnego poznawania ludzkiego genomu. Genetycy wspierani technologią, rozwijającą się w sposób dotychczas niebywały, prowadzą projekt, którego zakończenie budziło nadzieję na zdefiniowanie człowieka jako gatunku, ale też jako jednostki. Szybko okazało się, że samo zsekwencjonowanie genów nie stanowi wielkiego dzieła kompozytorskiego, ale jedynie preludium. Samych genów nie da się bowiem wprost powiązać z cechami, chorobami i zachowaniami. Najprostszy przykład to bliźnięta jednojajowe, które, będąc klonami genetycznymi, nieco różnią się fenotypowo i zapadają na odmienne choroby. I tutaj dochodzimy do nowej poddziedziny, którą jest epigenetyka kliniczna. Jak czytamy w artykule red. Ewy Biernackiej „Wyprzedzić chorobę, odkrywając kod epigenetyczny komórki”, wywodzi się ona z onkologii, ale bardzo szybko spektrum zainteresowań i badań epigenetyków stało się szerokie. Obecnie obejmuje m.in. choroby metaboliczne, reumatyczne i psychiczne. Od lat 90. XX w. badane są biologiczne korelanty międzypokoleniowego dziedziczenia traumy. Naukowcy próbują poradzić sobie z przenikającymi się wpływami dziedziczności, znaczenia środowiska i adaptacji epigenetycznych. Identyfikacja na poziomie molekularnym zmian epigenetycznych może mieć ogromne znaczenie dla bardzo wczesnego diagnozowania i skutecznego leczenia chorób. W przeciwieństwie do zmian genetycznych, mechanizmy regulacji ekspresji genów są odwracalne. Potencjalnie możliwe jest więc wyprzedzenie ostatecznych i niekorzystnych następstw choroby. Zanim zaczniemy czerpać korzyści z wyprzedzania choroby, wyprzedźmy niedobre nawyki i własne słabości. Zaplanujmy prezenty, sprzątanie, gotowanie, dekoracje i co kto jeszcze chce lub czuje, że powinien, na tyle wcześnie, żebyśmy święta spędzili spokojni, odprężeni i zadowoleni z tego, że wreszcie nadeszły. Wszystkiego najlepszego!

Zdjęcie: archiwum prywatne