Żołnierze z głębokimi ranami czasami nie odczuwają bólu przez wiele godzin, podczas gdy ludzie bez żadnych widocznych obrażeń żyją w chronicznej fizycznej udręce bólu. Jak to wytłumaczyć?

− Coraz więcej wiemy o mechanizmach powstawania bólu: fizjologicznego receptorowego, przewlekłego, w tym zapalnego (zapalenie stawów, stawów kręgosłupa, choroby reumatyczne), neuropatycznego i nocyplastycznego (pochodzącego z zaburzenia funkcjonowania ośrodkowych mechanizmów kontroli bólu). Z punktu widzenia biologicznego ból wywołuje impuls elektryczny biegnący z miejsca uszkodzenia tkanki do kory mózgowej, a po dotarciu do niej uruchamia świadomość, że boli, jak bardzo i gdzie. Emocjonalne, subiektywne aspekty bólu zależą od indywidualnego podłoża genetycznego człowieka – prezentuje naturę tego podstawowego objawu w medycynie dr n. med. Magdalena Kocot-Kępska.

Przeciwbólowy efekt placebo i endogenny bodziec dotykowy

W ludzkim organizmie działa kilka silnych endogennych układów przeciwbólowych. Około 1/3 populacji jest genetycznie predysponowanej do niezwykle sprawnego funkcjonowania układu przeciwbólowego, dzięki uwalnianiu pod wpływem stresu (np. na polu walki albo w czasie wypadku) dużej ilości amin katecholowych, które blokują przewodzenie elektrycznego impulsu bólowego do mózgu. Z drugiej strony przyjmuje się, zgodnie z krzywą rozkładu normalnego Gaussa, że 1/5-1/15 populacji ten mechanizm ma znacznie słabszy, co potwierdza praktyka kliniczna. Ponadto efekt placebo inicjowany w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) może zmniejszyć nasilenie bólu nawet o 40%. Efekt analgezji indukowanej placebo w badaniach nad bólem przewlekłym u ludzi przewyższył wyniki badań w nadciśnieniu czy w chorobach układu krążenia.

− Przeciwbólowy efekt placebo, zjawisko psychobiologiczne, opiera się na neuroanatomicznych obwodach kontroli bólu oraz neuroprzekaźnikach. Dzięki funkcjonalnemu obrazowaniu mózgu zidentyfikowano obwody neurologiczne zaangażowane w to zjawisko i w...