Medycyna pracy

O badaniach profilaktycznych pracowników − elementarnie

Na większości stanowisk pracy istnieją czynniki uciążliwe i szkodliwe dla zdrowia pracowników. Swoje źródła mają w istocie pracy, sposobie jej organizacji i w środowisku, w którym się odbywa. Na jakość środowiska wpływa emisja własna, a także innych stanowisk pracy znajdujących się w jego otoczeniu. Gdy pracownik jest narażony na oddziaływanie tych czynników, może zapaść na chorobę zawodową. Większość z tych chorób, po wyeliminowaniu narażenia, poddaje się leczeniu i ustępuje. Są jednak też takie, których się wyleczyć nie da i czynią z pracownika chorego do końca życia.

Oficjalny wykaz chorób zawodowych wymienia 11 chorób i 13 grup chorób, skupiających 62 jednostki. Do tego trzeba dodać ponad 50 rodzajów zatruć przemysłowych − podanych na pierwszej pozycji wykazu pod wspólną nazwą „zatrucia” – oraz kilkanaście chorób zakaźnych i pasożytniczych, zajmujących wspólnie pozycję ostatnią – 26. Te dane pokazują, że chorób zawodowych jest nie 26, lecz sto kilkadziesiąt, a każda z nich ma przyczynę i własne uwarunkowania.

Chcąc tym chorobom zapobiec, na początku XX w. wprowadzono obowiązek poddawania pracowników badaniom profilaktycznym, przeprowadzanym przez lekarzy specjalistów zatrudnionych w ramach medycyny pracy, stanowiącej wyodrębnioną część systemu ochrony zdrowia społeczeństwa. Za zorganizowanie, utrzymanie i sprawne działanie medycyny pracy odpowiada państwo. Wykonywanie badań profilaktycznych ma sprawić, że pracownik nie dozna wskutek pracy uszczerbku na zdrowiu, aż do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Do badań profilaktycznych medycyny pracy należą:

  • wstępne − kandydatów do pracy
  • okresowe − po przepracowaniu przez pracownika pewnego czasu
  • kontrolne − pracowników wracających do pracy po co najmniej 30-dniowej absencji chorobowej.

Biorąc pod uwagę naszą populację, która powinna być poddawana takim badaniom, wynoszącą ok. 16,5 mln zatrudnionych, mamy w Polsce za mało lekarzy specjalistów medycyny pracy. Długo trwający już brak wymienionych specjalistów spowodował, że tymi badaniami zajmują się w naszym kraju, za zgodą Ministerstwa Zdrowia, nie tylko specjaliści medycyny pracy, lecz także lekarze innych specjalności, w tym medycyny ogólnej i rodzinnej. Skłania to do zapytania, czy przeprowadzanie tych badań, a zwłaszcza czy wnioskowanie na podstawie ich wyników o zdolności zbadanego do wykonywania danej pracy, wymaga specjalistycznej wiedzy z medycyny pracy, czy może wystarcza ta, którą ma każdy lekarz? By tę kwestię nieco naświetlić, zwróćmy uwagę na omówione poniżej osobliwości.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy i przebieg chorób zawodowych takie same jak chorób niezawodowych

Objawy i przebieg określonej choroby zawodowej, np. zawodowego raka płuca, zawodowej astmy oskrzelowej, zawodowego zatrucia, zawodowego uczulenia i innych chorób zawodowych, nie różnią [...]

Badanie wstępne

Jego celem jest sprawdzenie, czy stan zdrowia badanego pozwala mu na podjęcie danej pracy. Aby końcowa decyzja o dopuszczeniu osoby zbadanej do [...]

Badanie okresowe

Jego celem jest sprawdzenie, czy dotychczasowa praca w danych warunkach nie spowodowała pogorszenia stanu zdrowia ogólnego, a zwłaszcza czy nie doszło do uszkodzenia [...]

Badanie kontrolne

Badanie to jest przeprowadzane po dłuższej absencji chorobowej, która mogła być spowodowana zachorowaniem pracownika z powodu złych warunków pracy, lecz mogła też [...]

Do góry