Zaburzenia chodu są jedną z najczęstszych przyczyn niesprawności u osób w wieku podeszłym. Prowadzą do unieruchomienia pacjenta, co następnie pogarsza jego ogólny stan zdrowia. Mogą także prowadzić do upadków i złamań, co dodatkowo przyczynia się do złego stanu chorego¹. Aby prawidłowo pokierować pacjenta na dalszą diagnostykę, w pierwszej kolejności należy ustalić, na czym polegają zaburzenia chodu, a następnie wykonać badania dodatkowe lub skierować chorego do innego specjalisty. Jak zawsze, podstawą jest wywiad lekarski, który musi uwzględniać informacje o czasie powstania zaburzeń, okolicznościach, objawach dodatkowych, obciążeniach zdrowotnych i stosowanych lekach. Poniższa publikacja skupia się na neurologicznych przyczynach zaburzeń chodu, przy czym należy pamiętać o potencjalnym ortopedycznym, internistycznym, a także psychiatrycznym tle tych zaburzeń. W neurologii można spotkać wiele typów zaburzeń chodu. Wiele z nich jest tak charakterystycznych, że zwracają uwagę już podczas wchodzenia pacjenta do gabinetu. Ocena chodu jest też nieodłącznym elementem badania neurologicznego².

Rodzaje zaburzeń chodu

Chód koszący/hemiparetyczny

Pacjenci, u których występuje chód koszący, mają charakterystyczną postawę ciała: często występuje zgięta w stawie łokciowym i przywiedziona kończyna górna oraz wyprostowana w stawie kolanowym kończyna dolna. Chodząc, wykonują chorą kończyną dolną łuk, ze względu na ograniczenie zgięcia w stawie kolanowym − ruch ten przypomina koszenie, stąd określenie „chód koszący”. Tempo poruszania się tych pacjentów jest wolniejsze niż osoby zdrowej, zmniejsza się też długość kroku. Chód ten występuje u osób z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN) wywołującym niedowład połowiczy − zwykle po udarze mózgu, ale też np. po urazach OUN lub u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym. Objaw ten nie występuje równocześnie z niedowładem, ale dopiero po pewnym czasie, kiedy pojawia się spastyka w niedowładnych kończynach. W uszkodzeniach OUN objawy ruchowe pojawiają się po przeciwnej stronie w stosunku do uszkodzenia. Jeśli do lekarza zgłasza się pacjent, który nie ma w wywiadzie uszkodzenia OUN, a prezentuje ten wzorzec chodu, koniecznie należy wykonać badanie obrazowe układu nerwowego. Terapia najczęściej opiera się na rehabilitacji i lekach miorelaksacyjnych lub − jeśli to możliwe − stosuje się leczenie przyczynowe^2-4.