Serce człowieka kształtuje się między 4 a 6 tygodniem życia płodu. Około 12 tygodnia jest już właściwie uformowane. W tym okresie wykonuje się pierwsze przesiewowe badanie ultrasonograficzne (USG) płodu, podczas którego można wychwycić wczesne cechy większości wad wrodzonych.

Jednak właściwy czas na ocenę, czy serce nienarodzonego dziecka jest prawidłowo zbudowane i wykazuje normalną czynność, przypada na połowę ciąży (18-23 tydzień). Wówczas możliwe jest rozpoznanie anomalii. Jeśli wykaże ją diagnoza, konieczne będą kontrolne badania echokardiograficzne płodu w celu określenia m.in. szans na przeżycie dziecka i zaplanowanie odpowiedniego miejsca porodu.

W czasie badania echokardiograficznego (echo serca płodu) kardiolog prenatalny analizuje detale budowy i czynności serca oraz bada wydolność układu krążenia. Sporadycznie rozważana jest interwencja w trakcie ciąży, tylko w przypadkach rozpoznania krytycznych zwężeń zastawek bądź wad serca z brakiem przepływu przez przegrodę międzyprzedsionkową.

Wady rzadkie, ale groźne

Wrodzone wady serca powstają w wyniku zaburzenia procesu rozwojowego układu krążenia płodu i najczęściej nie mają podłoża choroby genetycznej predestynującej do takich anomalii. Wśród nich przeważnie występują tzw. wady przeciekowe, dotyczące nieszczelności w przegrodzie międzykomorowej bądź międzyprzedsionkowej, koarktacja aorty, zwężenia zastawkowe pnia płucnego albo aorty oraz tetralogia Fallota. U wcześniaków jedną z częściej obserwowanych patologii jest przetrwały przewód tętniczy.

Poza powyżej wymienionymi wyróżnia się wady, w przypadku których układ krążenia bazuje na sprawnej tylko jednej komorze. Często dochodzi do złożonych zaburzeń połączeń między komorami a dużymi tętnicami albo między przedsionkami a komorami.

Wymienione schorzenia dotyczą ok. 1% populacji noworodków i stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów nowo narodzonych dzieci. Z punktu widzenia lekarzy to stosunkowo rzadkie anomalie. Najcięższe przypadki występują jeszcze rzadziej, dlatego materiał szkoleniowy, na którym mogą uczyć się lekarze, jest bardzo ograniczony.

– W konsekwencji zawodzi diagnostyka, ponieważ średnio na świecie wykrywa się przed urodzeniem zaledwie ok. 40% wad wrodzonych serca, które występują w mniej więcej 1 przypadku na 100 ciąż. Ginekolodzy-położnicy o wiele lepiej radzą sobie z diagno...