Wytyczne
Postępowanie dietetyczne w przewlekłym zapaleniu trzustki
Sposób odżywiania osób z przewlekłym zapaleniem trzustki (PZT) odgrywa kluczową rolę w terapii. Pacjenci powinni stosować dobrze zbilansowaną dietę, zgodną z zasadami prawidłowego żywienia, bez nadmiernych ograniczeń tłuszczu, wraz z odpowiednią suplementacją enzymów trzustkowych. Ważna jest również regularna ocena stanu odżywienia i dopasowanie diety do indywidualnej tolerancji pokarmowej
Przewlekłe zapalenie trzustki jest chorobą zapalną tego gruczołu, która powoduje jego nieodwracalne uszkodzenie, stopniowy rozwój niewydolności zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicznej. Charakteryzuje się klinicznie bólem brzucha i objawami wynikającymi z pogarszania funkcji hormonalnej oraz ze zmniejszenia wydzielania enzymów trzustkowych. Występujący ból ma charakter zmienny, począwszy od towarzyszenia epizodom zaostrzenia zapalenia trzustki po ciągły ból brzucha. Ból znacznie ogranicza jakość życia pacjentów, co prowadzi również do nieprawidłowości w odżywianiu, a to z kolei ma wpływ na ich ogólny stan odżywienia.
Szacuje się, że prawie połowa pacjentów z PZT jest niedożywionych. Wynika to z występujących u nich zaburzeń trawienia i wchłaniania oraz ze współwystępujących błędów dietetycznych. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia niedożywienia jest przewlekły stan zapalny, który zwiększa podstawową przemianę materii, a tym samym wpływa na podwyższenie potrzeb energetycznych.
PZT prowadzi do postępującej utraty zewnątrzwydzielniczych komórek gruczołowych, przez co zmniejsza się produkcja enzymów trzustkowych i wodorowęglanów, a to skutkuje pogorszeniem trawienia i wchłaniania tłuszczów, węglowodanów oraz białek. Zaburzenia wchłaniania tłuszczów są zwykle najbardziej widoczne, gdyż prowadzą do biegunki tłuszczowej (steatorrhea). Dochodzi do niej zwłaszcza gdy zniszczeniu ulega ponad 90% funkcji gruczołu. Zaburzenia wchłaniania węglowodanów mogą powodować wzdęcia i ból brzucha z powodu fermentacji niestrawionych węglowodanów w okrężnicy. Zaburzenia trawienia makroskładników, szczególnie tłuszczu, mogą skutkować zaburzeniami wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K). U pacjentów z PZT obserwuje się również niedobory witamin z grupy B (zwłaszcza B1 i kwasu foliowego) oraz składników mineralnych (magnezu, wapnia, cynku).
Chorzy mają tendencję do modyfikowania swoich nawyków żywieniowych w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów. Mogą zmniejszać częstotliwość spożywania posiłków oraz ilość przyjmowanego pokarmu, by zredukować objawy złego wchłaniania, ból brzu...
