prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

Szanowni Państwo!

W 1999 roku dwóch profesorów zajmujących się psychologią społeczną, Justin Kruger i David Dunning, opublikowało w czasopiśmie „Journal of Personality and Social Psychology” bardzo ciekawą obserwację, nazwaną od ich nazwisk efektem Dunninga-Krugera. Efekt ten opisuje błąd poznawczy polegający na tym, że osoby o ograniczonych kompetencjach w danej dziedzinie przeceniają swoje możliwości. Gdy na początku zakres naszej wiedzy zaczyna wzrastać, to nasza pewność siebie szybko rośnie do wysokiego poziomu. Wraz z dalszym zdobywaniem wiedzy i umiejętności nasza pewność siebie zaczyna maleć. Dopiero gdy osiągamy poziom ekspercki, to znowu nasza pewność siebie zaczyna wzrastać, lecz zwykle nie osiąga już tak wysokiego poziomu, jaki mieliśmy na początku jako nowicjusze.

Efekt ten dotyczy również wiedzy medycznej. Czy nie spotykamy się z krytyką naszych pacjentów i ich rodzin, którzy zdobyli jedynie niewielką wiedzę na temat danej choroby? Czy nie jesteśmy obwiniani o to, że nie zleciliśmy danego badania, nie przepisaliśmy określonego leku lub nie wykonaliśmy konkretnej procedury medycznej? Z drugiej strony czy nie zarzuca się nam, że wykonaliśmy procedurę diagnostyczną lub leczniczą, po której wystąpiły znane działania niepożądane? Czy efekt ten nie jest podstawą krytyki, z jaką spotykamy się ze strony studentów, osób wykonujących inne zawody medyczne, no i w końcu ze strony naszych kolegów lekarzy z mniejszym doświadczeniem w danej dziedzinie?

Czy nie zdarzyło się nam, że zastanawialiśmy się nad przepisaniem leku lub wykonaniem ryzykownej procedury medycznej, a inny lekarz zlecił ten lek lub tę procedurę bez większych wątpliwości?

Graficzne przedstawienie efektu Dunninga-Krugera jest powszechnie dostępne w internecie. Warto się z nim zapoznać, aby lepiej zrozumieć zachowania własne i osób z naszego otoczenia.

Muszę przyznać, że mnie samemu wielokrotnie wydawało się, że coś jest proste, dopóki poszło nie tak, jak tego oczekiwałem. Sytuacje takie zmuszały mnie do szybkiego pogłębiania wiedzy i pocieszałem się wtedy stwierdzeniem, że najwięcej uczymy się w sytuacjach trudnych.

W obecnym numerze „Medycyny po Dyplomie” polecam artykuł dotyczący mikroskopowego zapalenia jelita grubego. Przedstawiono w nim w jasny sposób podstawy diagnostyki i leczenia tej choroby z uwzględnieniem różnic między mikroskopowym zapaleniem jelita grubego a zespołem jelita drażliwego.