Miażdżyca jest chorobą cywilizacyjną o istotnych implikacjach zdrowotnych. Jest to złożony proces ogólnoustrojowy charakteryzujący się powstawaniem blaszek miażdżycowych zwężających światło tętnic, a jego objawy kliniczne zależą od lokalizacji. Miażdżyca może być zlokalizowana w różnych łożyskach tętniczych, powodując rozmaite manifestacje kliniczne: przewlekły zespół wieńcowy, ostry zespół wieńcowy, udar niedokrwienny mózgu, przejściowy epizod niedokrwienny lub chorobę tętnic obwodowych (PAD – peripheral arterial disease). PAD może być zlokalizowana w aorcie brzusznej, tętnicach biodrowych i tętnicach kończyn dolnych. Częstość występowania PAD u osób dorosłych wynosi ok. 12%, jest podobna u kobiet i u mężczyzn¹, zwiększa się istotnie wraz z wiekiem. Chorobę tę stwierdza się u prawie 20% osób >70 r.ż. W badaniu Systolic Hypertension in the Elderly Program (SHEP) obejmującym pacjentów w podeszłym wieku z nadciśnieniem tętniczym częstość występowania PAD wynosiła 25% wśród mężczyzn oraz 23% wśród kobiet². Następstwa kliniczne PAD są poważne. Poza tym, że objawowa choroba istotnie pogarsza jakość życia, w zaawansowanych stadiach może doprowadzić do utraty kończyny, a ponadto istotnie zwiększa ryzyko rozwoju innych powikłań naczyniowych – zawału serca i udaru niedokrwiennego mózgu.

Niedokrwienie kończyn dolnych – patofizjologia

U podłoża PAD leży złożony, wieloczynnikowy proces zapalny uszkodzenia ściany naczyniowej i powstawania blaszek miażdżycowych na skutek działających na ścianę naczynia różnych czynników miejscowych i ogólnoustrojowych³. Miażdżyca jest najczęściej zlokalizowana w obszarach układu tętniczego, w któh przepływ krwi jest zaburzony przez złożony przebieg naczyń, oraz w miejscach, w których przebieg naczynia jest kręty lub występują odgałęzienia naczyniowe. Naczynia tętnicze kończyn dolnych oraz aorta brzuszna i jej rozwidlenia, tętnice wieńcowe, a także tętnice odchodzące od łuku aorty stanowią najczęstszą lokalizację miażdżycy⁴.

Złożony proces tworzenia blaszek miażdżycowych rozpoczyna się od uszkodzenia śródbłonka i chroniącego go glikokaliksu. Glikokaliks jest strukturą o złożonej budowie, składającą się głównie z białek i glikozaminoglikanów, wyścielającą komórki śródb...

Czynniki takie jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki węglowodanowej, otyłość czy starzenie się organizmu prowadzą do uszkodzenia złożonej struktury glikokaliksu oraz zmniejszenia jego powierzchni, co powoduje utratę ochrony komórek śród...

Manifestacja kliniczna i diagnostyka niedokrwienia kończyn dolnych