prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

Szanowni Państwo!

Podstawą działania każdego człowieka, a co za tym idzie – każdego lekarza, jest odróżnianie dobra od zła. Pojęcie dobra i zła jest podstawowym zagadnieniem wszystkich systemów etycznych oraz kierunków filozoficznych. Wspólne uznawanie czegoś za dobro bądź zło tworzy normy etyczne, czyli powszechny system wartości. Możemy jednak obserwować zmienność norm etycznych w zależności od czasu, przynależności do grupy społecznej lub tradycji kulturowych. W naszej pracy zawodowej często stajemy przed koniecznością wyboru jednej z kilku opcji diagnostycznych lub terapeutycznych. Czasami wybór jest prosty i oczywisty, ale niekiedy pojawiają się sytuacje, kiedy przy wyborze każdej z opcji powstaje konflikt pomiędzy naszymi różnymi wartościami etycznymi. Wybór któregokolwiek wariantu oznacza naruszenie jakiejś wartości etycznej. Ten konflikt wartości, brak łatwego rozwiązania przy jednoczesnej konieczności wyboru i potencjalnych konsekwencjach nazywamy dylematem etycznym.

Pracując w zawodzie lekarza, z czasem zaczynamy sobie radzić z najczęściej pojawiającymi się dylematami etycznymi. Spotkaliśmy się z nimi wiele razy, przemyśleliśmy je wielokrotnie, rozmawialiśmy na ich temat z naszymi kolegami. Życie niesie jednak ze sobą nowe dylematy etyczne. Pojawiają się nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, ale też zdarzają się sytuacje złożone, jak wielochorobowość, z którymi do tej pory nie mieliśmy do czynienia. Sytuacje te wymagają od nas głębokiego zastanowienia się, lecz nie zwalniają nas z dokonania wyboru jednej z opcji. Wybór może okazać się dobry, ale też zły. Jeżeli wybór okaże się zły, będziemy oceniani z zewnątrz na podstawie konsekwencji naszego działania. Niemniej ważniejsze od zewnętrznego osądu jest nasze wewnętrzne odczucie opierające się na ocenie naszej intencji.

W obecnym numerze „Medycyny po Dyplomie” polecam artykuł „Zakrzepica żył głębokich – co każdy lekarz powinien wiedzieć A.D. 2025”. Praca ta systematyzuje wiedzę na temat tego zagadnienia.