Medycyna ratunkowa
Wykorzystanie wkłuć doszpikowych
dr n. o zdr. Magdalena Żurowska-Wolak1
lic. Magdalena Tarnowska2
dr n. med. i n. o zdr. Paweł Kukla1
- Przedstawienie sposobu użycia automatycznego zestawu do zakładania dostępu doszpikowego na przykładzie opisu przypadku klinicznego
- Sytuacje, w których należy wykonać procedurę kaniulacji jamy szpikowej, oraz przeciwwskazania do jej wdrożenia
- Jak założyć dostęp doszpikowy krok po kroku
Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy jest powszechnie występującą chorobą wieku dziecięcego. Rocznie na świecie rozpoznaje się 1,7 mld przypadków chorób biegunkowych, które powodują około 525 000 zgonów dzieci poniżej 5 roku życia1.
Odwodnienie spowodowane biegunką jest częstą przyczyną hospitalizacji dzieci, zwłaszcza w krajach rozwijających się, i stanowi jeden z najczęstszych powodów, tuż za infekcjami dróg oddechowych, wizyt w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
Opis przypadku
Do gabinetu lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zgłosił się rodzic z prawie 2-letnią dziewczynką w trakcie biegunki. U dziecka w tym dniu doszło do pogorszenia stanu – dziewczynka stała się bardzo senna oraz pojawiły się u niej wymioty. Lekarz zauważył, że dziecko miało obniżony stan świadomości, a jego skóra była szaromarmurkowata. Widząc, że dziewczynka jest w stanie ciężkim, poprosił pielęgniarkę, aby zadzwoniła na numer alarmowy i wezwała zespół ratownictwa medycznego. Lekarz poprosił też o pomoc drugą pielęgniarkę, by ta założyła dziecku wkłucie dożylne, ponieważ domyślał się, że jest ono ciężko odwodnione. W badaniu przedmiotowym faktycznie stwierdzono u dziecka suche błony śluzowe oraz wolno rozprostowujący się fałd skórny. Mimo doświadczenia pielęgniarki próby założenia wkłucia dożylnego okazały się bezskuteczne, a stan dziewczynki się pogarszał – nie reagowała na ból, wolno oddychała, miała znacznie wydłużony nawrót kapilarny. Z racji braku tętna na tętnicy centralnej lekarz rozpoznał zatrzymanie krążenia i podjął wraz z dwiema pielęgniarkami podstawowe zabiegi resuscytacyjne. W chwili przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego dziecko było wentylowane 100% tlenem za pomocą maski i worka samorozprężalnego, uciskano mu klatkę piersiową i wykonywano oddechy ratownicze w stosunku 15 : 2.
Lekarz powiadomił ratowników o niemożności założenia wkłucia dożylnego oraz potencjalnej przyczynie zatrzymania krążenia, jaką była hipowolemia. Wskazywało to na konieczność założenia alternatywnego dostępu donaczyniowego, czyli wkłucia doszpikowe...
Omówienie
Dostęp doszpikowy uznaje się za główną alternatywę dla standardowego obwodowego wkłucia dożylnego zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Metoda ta jest zalecana w protokołach postępowania wytycznych wielu organizacji i towarzystw naukowych jako alte...
