Wprowadzenie

Udar jest jedną z najczęstszych przyczyn padaczki w wieku podeszłym. Zachorowalność na padaczkę rośnie znacząco w wieku starszym i drugi (po wieku dziecięcym) szczyt zachorowania obserwuje się wśród osób powyżej 60 roku życia. W tej grupie wiekowej 30-50% przypadków padaczki ma etiologię naczyniową (głównie poudarową), u podłoża 15-20% leżą choroby zwyrodnieniowe mózgu, u 10% – nowotwory i urazy, a u pozostałych 20% nie udaje ustalić się przyczyny.^1-4 Jak pokazują badania, u większości pacjentów, u których dochodzi do pierwszego napadu padaczkowego po 60 roku życia z niewyjaśnionych przyczyn ryzyko udaru jest 3 razy większe niż w grupie osób w tym samym wieku, ale bez napadów padaczkowych w wywiadzie.⁵ Autorzy sugerują, że napady padaczkowe mogą być w takim przypadku dowodem na uszkodzenie naczyń mózgowych i istnienie tzw. niemych klinicznie ognisk udarowych.⁶

Rodzaj napadów padaczkowych w udarze mózgu

Dla rozpatrywania etiologii i oceny ryzyka, a także postępowania leczniczego, ważna jest klasyfikacja napadów padaczkowych poudarowych ze względu na czas ich wystąpienia w stosunku do incydentu naczyniowego. Ma to również znaczenie dla rozpoznania padaczki poudarowej i wdrożenia leczenia.

Napady wczesne pojedyncze lub nawracające pojawiają się w ciągu pierwszych 2 tygodni po udarze mózgu, najczęściej w pierwszej dobie lub jako pierwszy objaw udaru. Napady późne to napady występujące po 2 tygodniach od udaru, również pojedyncze lub nawracające. Napady późne są podstawą rozpoznania padaczki poudarowej.

Oba rodzaje napadów występują z różną częstością. Szacuje się, że napady wczesne dotyczą 2-6% chorych z udarem mózgu i są to najczęstsze napady niezależnie od etiologii udaru. U większości (40-60%) chorych po udarze, u których w ogóle dochodzi do napadu padaczkowego pierwszy napad wystąpi w pierwszej dobie, a u pozostałych w ciągu 12-18 miesięcy od udaru.⁷ U około 1/3 pacjentów napady nawrócą, co znaczy, że u około 3% pacjentów po udarze zostanie rozpoznana padaczka.⁷

Epidemiologia

Badania przeprowadzone w ramach Oksfordzkiego Projektu Udarowego (Oxfordshire Community Stroke Project, OCSP), w którym badano ryzyko wystąpienia padaczki po udarze mózgu wykazały, że u 11,5% chorych w ciągu 5 lat po udarze pojawią się napady padaczkowe.⁸ Podobnie u osób młodych (do 50 r.ż.) napady padaczkowe wystąpiły u 10,5% chorych w ciągu 5 lat po udarze.⁹

W analizie przeprowadzonej w ramach badania FUTURE (Follow-Up of Transient ischemic attack and stroke patients and Unelucidated Risk factor Evaluation study) w 9-letniej obserwacji w grupie 697 pacjentów pojedyncze napady późne występowały u 11,3%...