Encefalopatia Hashimoto jest rzadkim zespołem neurologicznym mogącym towarzyszyć chorobie Hashimoto albo występować niezależnie od niej. Spektrum objawów – szerokie i niecharakterystyczne – utrudnia proces diagnostyczny. Encefalopatię Hashimoto mogą przypominać wszelkie choroby związane z zespołem majaczenia i szybko postępującym otępieniem. Przebieg jest ostry lub podostry, z tendencją do nawrotów i dobrą odpowiedzią na leczenie glikokortykosteroidami. Niemal we wszystkich przypadkach opisuje się podwyższone stężenie przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej i/lub przeciwko tyreoglobulinie w surowicy, niezależnie od stężenia hormonów tarczycowych.

Wprowadzenie

W przebiegu chorób gruczołu tarczowego można zaobserwować współwystępowanie różnych objawów oraz deficytów neurologicznych. Najczęściej mają one związek z zaburzeniem wydzielania hormonów i dalszymi tego konsekwencjami. W przypadku nadczynności tarczycy obserwuje się wzmożone napięcie układu współczulnego, które może skutkować m.in. zaburzeniami autonomicznymi, objawami ocznymi, drżeniami, miopatią oraz zmianami stanu psychicznego. Wpływ niedoczynności tarczycy oraz niedoboru produkowanych przez nią hormonów jest powiązany z wiekiem pacjenta. Wrodzona niedoczynność objawia się niedorozwojem umysłowym i karłowatością. W wieku dorosłym niedobory hormonalne powodują osłabienie, spowolnienie, bóle i zawroty głowy oraz zaburzenia pamięci i koncentracji z cechami otępienia.^1,2 Znacznie rzadziej obserwuje się występowanie powikłań neurologicznych w przebiegu chorób autoimmunologicznych tarczycy. Ich przebieg jest różnorodny, nawrotowy oraz niespecyficzny, co przekłada się na duże trudności diagnostyczne.

Encefalopatia Hashimoto (HE – Hashimoto encephalopathy) to rzadki zespół neurologiczny, mogący towarzyszyć przewlekłemu limfocytowemu zapaleniu tarczycy (chorobie Hashimoto) albo występować niezależnie od niego. W przeciwieństwie do zaburzeń poznawczych powiązanych z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy HE jest uważana za zaburzenie o podłożu immunologicznym, niełączące się ze stanem hormonalnym pacjenta. Jako jednostkę chorobową opisali ją po raz pierwszy Brain i wsp. w 1966 r. Był to opis przypadku 48-letniego pacjenta z wielokrotnie nawracającą encefalopatią, objawami przypominającymi udar, zaburzeniami świadomości i objawami psychiatrycznymi oraz z potwierdzoną obecnością przeciwciał przeciwtarczycowych i poprawą po terapii glikokortykosteroidami (GKS).³

Używanie w stosunku do omawianej choroby określenia „encefalopatia Hashimoto” budzi pewne kontrowersje, jednak jest to termin najczęściej pojawiający się w literaturze. Część autorów posługuje się bardziej ogólnymi nazwami, takimi jak steroidowraż...