Zawroty głowy są subiektywną dolegliwością stanowiącą wyzwanie dla lekarzy wielu specjalności. W praktyce klinicznej wyróżniamy dwa typy zawrotów głowy: układowe, będące wrażeniem ruchu otoczenia lub własnego ciała, a także nieukładowe, czyli trudne do sprecyzowania doznanie niestabilności. W badaniu przeprowadzonym przez autorów niemieckich częstość występowania zawrotów nieukładowych waha się w granicach 17-30%, a zawrotów układowych – 3-10%¹. Ze względu na tak duże rozpowszechnienie zawroty głowy stanowią istotny problem medyczny i społeczny. Postępowanie diagnostyczne u pacjentów dotkniętych tym schorzeniem jest trudnym i złożonym procesem, co wynika nie tylko z subiektywizmu, ale również niespecyficzności objawu.

Zawroty głowy mogą towarzyszyć dysfunkcjom różnych narządów i składać się na obraz kliniczny wielu schorzeń. Szczególne zainteresowanie klinicystów w ostatnich 4 dekadach budzą zawroty głowy towarzyszące migrenie ze względu na ich negatywny wpływ na jakość życia pacjentów, słabą rozpoznawalność i zbyt późne wdrażanie odpowiednich metod leczenia.

Definicja i terminologia

Zawroty głowy u osób z migreną można podzielić na:

• zawroty głowy przyczynowo związane z migreną, czyli migrenowe zawroty głowy (migrena przedsionkowa, zawroty głowy związane z migreną)
• inne zawroty głowy, których czynnikiem etiologicznym nie jest migrena, będące objawem stanów i chorób współistniejących z migreną.

Migrenowe zawroty głowy (MV – migrainous vertigo) definiowane są jako postać migreny, której istotą obrazu klinicznego są napady charakterystycznego, migrenowego bólu głowy oraz epizodyczne zawroty głowy o różnym charakterze, nasileniu, częstotliwości i czasie trwania. Nawracające ataki silnego bólu głowy w przebiegu migreny niejednokrotnie utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjentów. Współistnienie zaś epizodycznych objawów przedsionkowych, ich napadowość i zmienność w czasie, dodatkowo potęguje negatywny wpływ choroby na jakość życia zarówno rodzinnego, jak i zawodowego. Dlatego też z klinicznego punktu widzenia istotne jest szybkie ustalenie rozpoznania i włączenie odpowiedniego leczenia. Mając na uwadze dużą częstość występowania migrenowych zawrotów głowy, eksperci niemieccy z Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy i Neurootologicznego Towarzystwa im. Bárány’ego zaproponowali wyodrębnienie w dodatku do International Classification of Headache Disorders (ICHD) tego rodzaju zawrotów pod nazwą migrena przedsionkowa i zaliczenie ich do zespołów epizodycznych mogących mieć związek z migreną. Podział migreny według aneksu do ICHD-3, wersja beta, przedstawiono w tabeli 1.