Krwotok śródmózgowy (ICH – intracerebral hemorrhage), określany również mianem udaru krwotocznego, stanowi 10-20% wszystkich zachorowań na udar mózgu¹. Według danych pochodzących z metaanalizy z 2010 r., obejmującej łącznie 36 badań, zapadalność na ICH wśród osób odmiany białej szacowana jest na 24,2 przypadku na 100 000 osobolat². Jak wykazano w badaniu INTERSTROKE, przeprowadzonym z udziałem 3000 pacjentów i 3000 osób z grupy kontrolnej w 22 krajach, najistotniejsze czynniki ryzyka wystąpienia ICH stanowią: nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, nieprawidłowa proporcja obwodu talii do bioder (>0,91 dla mężczyzn i >0,86 dla kobiet), dieta bogata m.in. w produkty smażone, smalec i czerwone mięso oraz spożywanie alkoholu³.

Rokowanie w ICH jest poważne. Śmiertelność 30-dniowa wynosi 35-52%, przy czym do połowy zgonów dochodzi w ciągu pierwszych dwóch dni po zachorowaniu⁴. Według metaanalizy z 2014 r. niekorzystne jest również rokowanie długoterminowe z odsetkami pacjentów przeżywających krwotok po roku i po pięciu latach od zachorowania wynoszącymi odpowiednio 46 i 29%¹.

W zależności od przyczyny ICH klasyfikuje się jako pierwotny lub wtórny. Pierwotny udar krwotoczny, stanowiący 78-88% wszystkich przypadków⁵, jest najczęściej związany z:

• pęknięciem małych tętnic w przebiegu przewlekłego nadciśnienia tętniczego; typowo krwotok umiejscawia się w głębokich strukturach mózgu zaopatrywanych przez te naczynia, takich jak jądra podstawy, wzgórze, pień mózgu oraz głębokie struktury móżdżku
• pęknięciem tętnic korowych w przebiegu mózgowej angiopatii amyloidowej (CAA – cerebral amyloid angiopathy) spowodowanym osłabieniem ścian tych tętnic wskutek odkładania się w nich β-amyloidu; typowo krwotok ma lokalizację płatową i tendencję do częstych nawrotów.

Udar krwotoczny może być również wtórny i wystąpić w przebiegu:

• koagulopatii, w tym podczas leczenia przeciwpłytkowego i przeciwkrzepliwego
• pęknięcia malformacji naczyniowej, takiej jak tętniak workowaty na podstawie mózgu, malformacja tętniczo-żylna, naczyniak jamisty lub przetoka tętniczo-żylna
• guza mózgu o charakterze pierwotnym lub przerzutowym
• zapalenia naczyń wewnątrzczaszkowych
• rzadkich chorób tętnic wewnątrzczaszkowych, np. choroby moya-moya
• ukrwotocznienia udaru niedokrwiennego mózgu, zarówno tętniczego, jak i żylnego.