Temat numeru

Miastenia w codziennej praktyce klinicznej

dr n. med. Kamila Żur-Wyrozumska1,2
dr n. med. Marek Klus2

1Zakład Dydaktyki Medycznej Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński

2Kliniczny Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Kamila Żur-Wyrozumska

Kliniczny Oddział Neurologiczny z Pododdziałem Udarowym,

5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką

ul. Wrocławska 1-3, 30-901 Kraków

e-mail: kamila.zur-wyrozumska@uj.edu.pl

  • Miastenia jest autoimmunologiczną chorobą złącza nerwowo-mięśniowego
  • W artykule przedstawiono przegląd najnowszego piśmiennictwa dotyczącego rozpoznawania choroby, aktualnej klasyfikacji jej postaci i strategii terapeutycznych
  • Prawidłowa klasyfikacja kliniczna postaci choroby pozwala na skuteczne leczenie i pewniejsze określenie rokowania u pacjentów


Miastenia jest najczęstszą chorobą przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Jest to choroba o etiologii autoimmunologicznej, w przebiegu której dochodzi do produkcji przeciwciał. Przeciwciała te łączą się z receptorami acetylocholiny lub innymi cząsteczkami pełniącymi odpowiadającą im funkcję w postsynaptycznej błonie złącza nerwowo-mięśniowego. Choroba objawia się osłabieniem i męczliwością mięśni szkieletowych1.

Epidemiologia

Miastenia jest chorobą rzadką, zapadalność wynosi 8-10 przypadków na milion osób na rok, a chorobowość – 150-250 przypadków na milion. Może się ujawnić w każdym wieku, ale wyodrębnia się dwa szczyty zapadalności na chorobę: pierwszy w drugiej i trzeciej dekadzie życia (w tej grupie przeważają kobiety) oraz drugi przypadający na okres od szóstej do ósmej dekady (z przewagą mężczyzn). W badaniach populacyjnych stwierdzono większe ryzyko rozwoju miastenii w okresie połogu2,3.

Obraz kliniczny i postaci miastenii

Miastenia objawia się nużliwością mięśni i zmiennym nasileniem osłabienia siły mięśniowej. Męczliwość mięśni w przebiegu miastenii polega na osłabieniu siły skurczu mięśnia, czemu nie towarzyszy uczucie zmęczenia. Typowo pacjenci zgłaszają osłabienie i męczliwość określonych grup mięśni o zmiennym nasileniu. Osłabienie narasta w ciągu dnia i po wysiłku. W trakcie choroby objawy stopniowo się nasilają4. W przebiegu miastenii może dojść do zajęcia wszystkich mięśni szkieletowych, w ponad 50% przypadków stwierdza się objawy oczne pod postacią ptozy jedno- lub obustronnej i/lub podwójnego widzenia, 15% pacjentów ma objawy opuszkowe, podczas gdy izolowane osłabienie proksymalne kończyn pojawia się u ok. 5%5.

Na podstawie obrazu klinicznego, występowania przeciwciał i obecności grasiczaka wyróżnia się 7 postaci miastenii:

  • o późnym początku
  • o wczesnym początku
  • oczną
  • seronegatywną
  • związaną z grasiczakiem
  • związaną z obecnością przeciwciał anty-MuSK
  • związaną z obecnością przeciwciał anty-LRP4.

Pacjenci z miastenią zawsze powinni być klasyfikowani do poszczególnych postaci klinicznych, ponieważ wpływa to na dalsze decyzje terapeutyczne oraz pozwala lepiej określić rokowanie6.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obraz kliniczny i postaci miastenii

Miastenia objawia się nużliwością mięśni i zmiennym nasileniem osłabienia siły mięśniowej. Męczliwość mięśni w przebiegu miastenii polega na osłabieniu siły skurczu [...]

Diagnostyka

Rozpoznanie miastenii ustala się na podstawie wywiadu i badania neurologicznego. Badania dodatkowe mają charakter potwierdzenia rozpoznania i pozwalają na klasyfikację postaci [...]

Miastenia oczna

Miastenia oczna, stanowiąca ok. 15% wszystkich przypadków, charakteryzuje się ograniczonym zajęciem mięśni ocznych. Tylko u połowy pacjentów z tą postacią choroby [...]

Choroby towarzyszące

U ok. 15% pacjentów z miastenią współistnieje druga choroba autoimmunologiczna, częściej u chorych młodszych i z przerostem grasicy. Najczęstszą towarzyszącą chorobą [...]

Leczenie

Leczenie miastenii może być objawowe i immunomodulujące. U pacjentów z miastenią z grasiczakiem zalecane jest usunięcie grasicy.

Miastenia w czasie ciąży

Ciąża ma zróżnicowany wpływ na miastenię. U ok. 40% pacjentek z miastenią występuje nasilenie objawów, u 30% choroba ulega remisji i [...]

Przełom miasteniczny

Przełom miasteniczny jest definiowany jako zwiększenie osłabienia mięśni oddechowych i/lub osłabienie mięśni opuszkowych mogące wymagać intubacji lub wentylacji nieinwazyjnej19. Jest stanem [...]

Do góry