prof. dr hab. n. med. Adam Stępień

Szanowni Państwo!

Tegoroczna wiosna przyniosła wznowienie licznych kongresów, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, których większość z uwagi na pandemię odbywała się w trybie zdalnym. W takim trybie była zorganizowana także tegoroczna Akademia po Dyplomie Neurologia, ciesząca się Państwa dużym zainteresowaniem. Mamy nadzieję, że nasz przyszłoroczny kongres odbędzie się już w trybie stacjonarnym i będziemy mogli – jak to było w latach ubiegłych – podejmować dyskusje także w czasie przerw.

Pierwsze konferencje w trybie stacjonarnym, choć wciąż z ograniczoną liczbą uczestników, już się odbyły. Bez wątpienia największym światowym wydarzeniem w tym obszarze jest spotkanie Amerykańskiej Akademii Neurologii, która zakończyła swoje obrady w pierwszych dniach kwietnia w Seattle. Na kilka tematów, które zdominowały tegoroczne obrady, pragnę zwrócić Państwa uwagę. Pierwszym były publikacje dotyczące leczenia gepantami migreny zarówno w jej postaci epizodycznej, jak i przewlekłej. Po wprowadzeniu do terapii migreny przeciwciał monoklonalnych jest to nowa i bardzo obiecująca grupa leków przeznaczona zasadniczo do leczenia migreny epizodycznej, jednak z uwagi na mechanizm działania i dobry profil bezpieczeństwa przy codziennym stosowaniu preparaty te są pomocne w zwalczaniu migreny przewlekłej. Omawiane były cztery główne leki, dostępne już na rynku amerykańskim: atogepant, zavegepant, rimegepant i ubrogepant. Wyniki prezentowanych badań klinicznych i pierwsze obserwacje kliniczne z pojedynczych ośrodków są bardzo zachęcające. Leki te nie wykazują wyższej skuteczności od odnotowywanej po tryptanach, pozbawione jednak działania obkurczającego naczynia krwionośne stają się bezpiecznym rozwiązaniem dla pacjentów z chorobami układu krążenia.

Innym szeroko omawianym zagadnieniem było stosowanie nowych leków anty-CD20 i inhibitorów kinazy tyrozynowej w leczeniu stwardnienia rozsianego. Odnoszę wrażenie, że jesteśmy świadkami kolejnego wyraźnego postępu w walce z tą chorobą. W licznych doniesieniach mocno podkreślano rolę wczesnego wdrażania leczenia o wysokiej skuteczności jako najefektywniejszej metody w spowolnieniu postępu niepełnosprawności chorych.

W obszarze chorób naczyniowych liczne doniesienia skupiały się na terapii rewaskularyzacyjno-rekanalizacyjnej jako najlepszej i najskuteczniejszej metodzie w walce z niedokrwieniem w ostrej fazie udaru mózgu. Pojawiły się pierwsze doniesienia na temat nowych leków w profilaktyce wtórnej udaru niedokrwiennego mózgu, tj. inhibitorów czynników krzepnięcia, jako opcji terapeutycznej istotnie zmniejszającej ryzyko udaru nawrotowego. O licznych innych ciekawych doniesieniach usłyszymy zapewne także na naszych krajowych konferencjach, o czym będę pisał w następnych miesiącach.

Aktualne wydanie „Neurologii po Dyplomie” rozpoczynamy od artykułu „Neuroprotekcja i neuroregeneracja w chorobach mózgu” autorstwa prof. Pawła Winklewskiego z Zakładu Fizjologii Człowieka Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. O wadze tego zagadnienia niech świadczy fakt, że w większości chorób neurologicznych, o ile nie we wszystkich, nasze oddziaływanie farmakologiczne ma znikomy wpływ na zahamowanie ich postępu. Dopóki nie znajdziemy mechanizmu aktywującego procesy zwyrodnieniowe, nasze leczenie nie będzie skuteczne.

Kolejne prace ogniskują się wokół chorób o podłożu autoimmunologicznym, agresywnej postaci stwardnienia rozsianego, zastosowania medycznych kannabinoidów w terapii neurologicznej. Polecam też ciekawy opis przypadku chorej z paranowotworowym zwyrodnieniem móżdżku. Doniesienia te, oparte na najnowszym piśmiennictwie, dobrze odzwierciedlają postęp, jaki dokonuje się na naszych oczach w naukach neurologicznych. Mam nadzieję, że będą się one cieszyły Państwa zainteresowaniem.