Problemy opieki nad ciężarną z rozpoznaną padaczką

lek. Magdalena Konopko

prof. dr hab. n. med. Halina Sienkiewicz-Jarosz

I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa

Adres do korespondencji:

lek. Magdalena Konopko

I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii,

ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa

e-mail: mrestel@ipin.edu.pl

  • W artykule podsumowano dane dotyczące wpływu padaczki i stosowanych przy niej leków na płodność, przebieg ciąży i porodu oraz rozwój płodu


Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób neurologicznych – dotyka ok. 0,5-1% światowej populacji, czyli mniej więcej 50 mln osób1,2. Występuje głównie u dzieci i młodych dorosłych, a blisko 15 mln chorych to kobiety w wieku rozrodczym2. U większości z nich ciąża i poród przebiegają prawidłowo, a prawdopodobieństwo urodzenia zdrowego dziecka wynosi 90%3. Niemniej padaczka oraz stosowana z jej powodu farmakoterapia wiążą się z ryzykiem wystąpienia powikłań zarówno w okresie przedkoncepcyjnym, jak i w trakcie ciąży, porodu i połogu. Choroba ta nie pozostaje także bez wpływu na rozwój płodu, co często stanowi główną obawę kobiet z padaczką planujących ciążę lub będących w ciąży. Lekarze sprawujący nad nimi opiekę stają przed wyzwaniem utrzymania właściwej kontroli napadów, bez istotnego zwiększenia ryzyka stosowanej farmakoterapii.

Wpływ padaczki na płodność

Kobiety z padaczką zachodzą w ciążę rzadziej od tych, które w wieku rozrodczym nie są nią obciążone (współczynnik urodzeń wśród pacjentek z padaczką jest 40-60% mniejszy niż w populacji ogólnej)4. Co ciekawe, nie wynika to jedynie z negatywnego wpływu choroby ani stosowanej farmakoterapii na płodność, choć w wielu badaniach dowiedziono zmniejszoną płodność wśród chorych z padaczką, zwłaszcza poddawanych politerapii (zaburzenia płodności mogą dotyczyć nawet 31,8% leczonych jednym lekiem przeciwpadaczkowym, 40,7% przyjmujących 2 leki przeciwpadaczkowe, 60,3% leczonych co najmniej 3 preparatami przeciwpadaczkowymi)5. Na zmniejszoną płodność kobiet z padaczką składa się wiele czynników, takich jak:

  • współistnienie zaburzeń mogących prowadzić do niepłodności, np. zespołu policystycznych jajników, stwierdzanego zwłaszcza w trakcie terapii kwasem walproinowym (VPA)
  • nieregularność cykli menstruacyjnych i występowanie cykli bezowulacyjnych
  • zaburzenia hormonalne indukowane niektórymi lekami przeciwpadaczkowymi6,7.

Oczywiście istnieją także dane przemawiające za jednakowym prawdopodobieństwem zajścia w ciążę kobiet z padaczką i nieobciążonych tą chorobą (szczególnie w przypadku braku wywiadu w kierunku niepłodności czy stanów somatycznych, które mogą powodować niepłodność)8,9.

Niektóre badania bądź rejestry z udziałem ciężarnych z padaczką donoszą o zwiększonym ryzyku poronień w tej grupie pacjentek10, zwłaszcza jeśli były poddane politerapii11. Inni autorzy z kolei nie wykazywali takiej zależności8.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wpływ padaczki na płodność

Kobiety z padaczką zachodzą w ciążę rzadziej od tych, które w wieku rozrodczym nie są nią obciążone (współczynnik urodzeń wśród pacjentek [...]

Napady padaczkowe w ciąży

Optymalizacja leczenia przeciwpadaczkowego w ciąży ma na celu nie tylko ochronę kobiety i dziecka przed bezpośrednimi konsekwencjami napadów padaczkowych, zwłaszcza drgawkowych [...]

Wpływ leków przeciwpadaczkowych na rozwój płodu

Na rozwój płodu – oprócz występujących napadów padaczkowych – wpływa także rodzaj stosowanych leków przeciwpadaczkowych, które przyczyniają się do zaburzeń rozwoju [...]

Przyczyny pogorszenia kontroli napadów w trakcie ciąży

Częstość napadów padaczkowych w trakcie ciąży pozostaje zwykle taka sama jak przed ciążą. Niemniej możliwe jest także zarówno zmniejszenie, jak i [...]

Czynniki wpływające na postępowanie terapeutyczne u ciężarnych z padaczką

Optymalizacja leczenia przeciwpadaczkowego u kobiet planujących ciążę powinna rozpocząć się długo przed samym poczęciem i opierać się na:

Padaczka a poród

U większości kobiet z padaczką możliwy jest poród siłami natury, a samo rozpoznanie choroby nie jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. Częstość [...]

Podsumowanie

Optymalizacja postępowania terapeutycznego u ciężarnych z padaczką powinna rozpocząć się jeszcze w okresie prekoncepcyjnym i obejmować poinformowanie chorej o ryzyku związanym [...]

Do góry