dr hab. n. med. Beata Łabuz-Roszak, prof. UO

Alicja Sierakowska

lek. Daria Smoląg-Kostosz

lek. Krzysztof Kandziora

Kobieta, lat 57, po przebytym 2-krotnie UNM została przyjęta na oddział udarowy z powodu nasilenia zaburzeń mowy oraz niedowładu prawostronnego. Trzy dni wcześniej została wypisana z oddziału neurologicznego z rozpoznanym rozsianym naczyniopochodnym uszkodzeniem mózgu i zaburzeniami funkcji poznawczych. W wywiadzie: nadciśnienie tętnicze, napadowe migotanie przedsionków, cukrzyca typu 2, miażdżyca, zaburzenia gospodarki lipidowej oraz organiczne zaburzenia nastroju o charakterze depresyjno-lękowym.

Po przebytych uprzednio incydentach naczyniowych utrzymywały się niedowład 4-kończynowy niewielkiego stopnia z przewagą po stronie prawej oraz zaburzenia płynności mowy.

W dniu poprzedzającym przyjęcie na oddział (godziny poranne) zaobserwowano nasilenie zaburzeń mowy, a także niedowładu prawej kończyny górnej.

Przy przyjęciu chora pozostawała w stanie ogólnym dość dobrym. W badaniu neurologicznym stwierdzono: afazję ruchową znacznego stopnia, uszkodzenie nerwu VII prawego o charakterze ośrodkowym, niedowład kończyny górnej prawej (II stopnia wg Lovetta) i kończyny dolnej prawej (IV stopnia wg Lovetta), dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyn lewych, oprócz tego niedowidzenie połowicze prawostronne.

Tomografia komputerowa (TK) głowy wykazała na pograniczu zakrętu czołowego górnego i przedśrodkowego lewej półkuli mózgu niewielki obszar ostrego zawału z unaczynienia gałęzi przeszywających powierzchownych lewej tętnicy środkowej mózgu. W porównaniu z poprzednim badaniem obrazowym głowy pojawiły się nasilone rozsiane ogniska istoty białej głębokiej obu płatów czołowych o charakterze naczyniopochodnym, znacznie słabiej wyrażone zmiany o podobnym charakterze okołokomorowo i w lewej torebce zewnętrznej (ryc. 1).

Diagnostykę poszerzono o badanie rezonansu magnetycznego (MR) w protokole udarowym. W badaniu opisano rozsiane ogniska i nieco większe obszary niedokrwienne w fazie ostrej z zakresu unaczynienia gałęzi tętnicy lewej środkowej mózgu, a także rozsiane zmiany wcześniej przebytych ognisk niedokrwiennych z zakresu unaczynienia prawej tętnicy środkowej mózgu (ryc. 2).

Badanie echokardiograficzne (ECHO) wypadło prawidłowo (frakcja wyrzutowa [EF – ejection fraction] 65%), dopplerowskie tętnic domózgowych zaś wykazało łagodne zmiany miażdżycowe w miejscu podziału obu tętnic szyjnych wspólnych i w odcinkach proksymalnych obu tętnic szyjnych wewnętrznych.

Rycina 3. Tomografia komputerowa naczyń mózgowych (angio-TK). Widoczne obustronne krytyczne zwężenie lub niedrożność w początkowych odcinkach przedniej i środkowej tętnicy mózgu, z lepiej rozwiniętym krążeniem obocznym prawej półkuli mózgu

Wykonano TK naczyń domózgowych i mózgu (angio-TK), w której stwierdzono zwężenie obu tętnic szyjnych wewnętrznych, aż do całkowitej amputacji przepływu w odcinkach C7. Co więcej, uwidoczniono obustronne krytyczne zwężenie lub niedrożność w początkowych odcinkach przedniej i środkowej tętnicy mózgu, z lepiej rozwiniętym krążeniem obocznym prawej półkuli mózgu (ryc. 3).