Zakrzepica żylna mózgu (CVT – cerebral venous thrombosis) to rzadka choroba układu nerwowego, która jest konsekwencją zakrzepicy żył mózgowych i/lub zatok żylnych opony twardej, najczęściej zatoki strzałkowej górnej. Obserwowany w ostatnich latach wzrost liczby zachorowań wynika prawdopodobnie z coraz większej świadomości tego schorzenia i dostępności bardziej zaawansowanych technik neuroobrazowych, co umożliwia ustalenie właściwego rozpoznania w nietypowych przypadkach.

Leczenie

Leczenie w okresie ostrym

Leczenie przeciwkrzepliwe

Metaanaliza dwóch badań z zastosowaniem heparyny niefrakcjonowanej (UFH – unfractionated heparin) lub heparyny drobnocząsteczkowej (LMWH – low molecular weight heparin) w leczeniu CVT wykazała, że zastosowanie tych leków może wpływać korzystnie na rokowanie^1,2. Jednak z uwagi na małą liczbę przypadków (n = 79) nie uzyskano istotności statystycznej ani dla redukcji ryzyka zgonu lub niesprawności (ryzyko względne [RR – relative risk] 0,46; 95% przedział ufności [CI – confidence interval] 0,16-1,31), ani dla redukcji izolowanego ryzyka zgonu (RR 0,33; 95% CI 0,08-1,21). Co istotne, u pacjentów leczonych heparynami nie obserwowano nowych objawowych krwawień wewnątrzczaszkowych^3,4. Pomimo niewielkiej liczby chorych biorących udział w badaniach i ograniczeń statystycznych badania te stały się podstawą ustalenia rekomendacji European Federation of Neurological Societies (EFNS) oraz American Academy of Neurology (AAN) na korzyść stosowania heparyn w CVT^5-9.

Zaleca się więc w ostrym okresie choroby leczenie heparynami w dawkach terapeutycznych. Zalecenie dotyczy również przypadków z obecnością krwawienia wewnątrzczaszkowego w przebiegu choroby^5-9.

Wybór heparyny w ostrym okresie CVT

Dysponujemy jednym randomizowanym badaniem porównującym skuteczność i bezpieczeństwo UFH i LMWH⁴. Badanie objęło 66 dorosłych z CVT. Z 32 chorych randomizowanych do UFH 6 (19%) zmarło, natomiast nie było zgonów w grupie 34 chorych otrzymujących LMWH (RR LMWH vs UFH 0,073; 95% CI 0,0043-1,24). W grupie leczonej LMWH częściej obserwowano całkowite wyleczenie po 3 miesiącach (RR 1,37; 95% CI 1,02-1,83). Poważne komplikacje krwotoczne (pozamózgowe) obserwowano u 3 chorych leczonych UFH, w grupie LMWH komplikacje te nie wystąpiły (RR 0,13; 95% CI 0,0072-2,51). Podobne wyniki uzyskali w swoim badaniu Coutinho i wsp.¹⁰