Terapie ratunkowe w neuroimmunologii: immunoglobuliny dożylne, plazmafereza, pulsy dożylne metyloprednizolonu
Porównanie mechanizmów działania i wskazań terapeutycznych
lek. Dariusz Dziubek
- Artykuł został poświęcony terapiom ratunkowym w neuroimmunologii, których celem jest szybka oraz skuteczna kontrola procesu zapalnego w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym. Opisano w nim różnice mechanizmów działania poszczególnych terapii oraz kryteria ich doboru uzależnione od rodzaju choroby, stanu klinicznego pacjenta i czasu trwania objawów
Neuroimmunologia jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki, która bada wzajemne interakcje między układami immunologicznym oraz nerwowym. Rosnące zrozumienie mechanizmów autoimmunizacyjnych leżących u podstaw wielu chorób układu nerwowego przyczyniło się na przełomie ostatniego dziesięciolecia do odkrycia wielu nowych i bardzo efektywnych terapii modyfikujących przebieg różnych chorób. W neuroimmunologicznych stanach nagłych kluczowe znaczenie ma szybkie wdrożenie terapii ratunkowych, które pozwalają na zahamowanie procesu zapalnego i ograniczenie trwałych deficytów neurologicznych. Do terapii ratunkowych zaliczane są:
- dożylne preparaty immunoglobulin (IVIG – intravenous immunoglobulins)
- plazmafereza lecznicza (PLEX – plasma exchange; w piśmiennictwie można również spotkać się z dokładniejszą terminologią: TPE – therapeutic plasma exchange)
- dożylne pulsy wysokich dawek metyloprednizolonu (IVMP – intravenous methylprednisolone).
Każda z tych terapii różni się mechanizmem działania, profilem bezpieczeństwa oraz zakresem wskazań klinicznych, a ich znajomość jest kluczowa dla optymalnego doboru leczenia w zależności od obrazu klinicznego i patofizjologii choroby1.
Immunoglobuliny dożylne
Preparaty IVIG zawierają poliklonalne immunoglobuliny, głównie klasy IgG (ok. 95% składu, a wśród nich >95% stanowi podklasa IgG1), pochodzące od tysięcy dawców krwi (ok. 10 000-40 000). Część z tych immunoglobulin wykazuje idiotypowość, tj. wiąże się z fragmentami zmiennymi przeciwciał biorcy, neutralizując je. Standardowa dawka IVIG w neuroimmunologicznych stanach nagłych wynosi 0,4 mg/kg m.c./24 godz. przez 5 dni. W wysokich dawkach wywierają plejotropowy efekt immunomodulujący poprzez:
