Współczesne metody terapii stożka rogówki

dr hab. n. med. Dorota Wyględowska-Promieńska, dr n. med. Piotr Kucharzewski

Uniwersyteckie Centrum Okulistyki i Onkologii, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Dorota Wyględowska-Promieńska, e-mail: wpdorota@gmail.com

Szczególnie cenną metodą leczenia chorych ze stożkiem rogówki jest skojarzenie sieciowania włókien kolagenowych z wszczepem pierścieni śródrogówkowych.

Stożek rogówki jest przykładem niezapalnej, postępującej ektazji rogówki, która jest zazwyczaj obustronna i zajmuje jej centralny oraz paracentralny obszar. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa kerato oznaczającego róg oraz łacińskiego conus oznaczającego stożek.

Pierwsze wzmianki o stożku rogówki pochodzą z pracy doktorskiej niemieckiego okulisty Burcharda Maucharta, który opisał tę dystofię w 1748 r. pod nazwą staphyloma diaphanum. Jednak dopiero w 1854 r. brytyjski lekarz John Nottingham wyodrębnił stożek jako jednostkę chorobową.1 W 1859 r. William Bowmann rozpoznał chorobę za pomocą oftalmoskopu,2 a w 1888 r. Eugene Kalt skonstruował specjalne nakładki twardówkowe poprawiające ostrość widzenia u pacjentów ze stożkiem rogówki.3

Epidemiologia

Stożek rogówki jest zaliczany do najczęstszych zaburzeń rogówki. Częstość jego występowania oszacowano na 50-230 na 100 000 osób.4 Choroba w równym stopniu dotyczy różnych ras, nie zauważono także determinacji płci. Typowo choroba ta ma swój początek w okresie dojrzewania i wykazuje progresję do 3-4 dekady życia. Może jednak rozpocząć się później i tym samym zahamować swój postęp w każdym wieku. Rzadko ujawnia się przed 10 r.ż.

Choroba najczęściej ma charakter izolowany. Stwierdzono jednak współistnienie stożka rogówki z wieloma jednostkami chorobowymi, co ilustruje tabela 1.5

Etiologia i patogeneza stożka rogówki

Jednoznaczna przyczyna choroby nadal nie została wyjaśniona. Etiologia jest wieloczynnikowa. Liczne badania wykazały, iż istnieje silny związek między pocieraniem oczu a rozwojem stożka rogówki.6 Może to być spowodowane aktywacją procesów gojenia się ran wtórnych do mechanicznego urazu i uruchamianiem ścieżek sygnałowych, dających początek zmianom morfologii rogówki. Przyczyną może okazać się również bezpośrednie tarcie między keratocytami, w wyniku czego wytwarza się zwiększone ciśnienie hydrostatyczne w oku. Jedną z przyczyn mikrourazów rogówki, które mogą zainicjować patologiczne procesy jej przebudowy, jest noszenie soczewek kontaktowych. U pacjentów używających tej metody korekcji wady refrakcji stwierdzono zwiększone od 2 do 40 razy wydzielanie markerów prozapalnych – interleukiny 6 (IL-6), cząsteczek adhezyjnych ICAM-1 i VCAM-1, a także oraz 8-krotnie większe stężenie działającej przeciwzapalnie IL-10.7

Zaproponowano również hipotezy genetycznego uwarunkowania stożka rogówki. Jednym z najsilniejszych dowodów jest duża zgodność współwystępowania tego zaburzenia u bliźniąt jednojajowych. Obciążający wywiad rodzinny odnotowano w 6-8% przypadków, a w...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Histopatologia

Stożkowi rogówki towarzyszą zazwyczaj trzy cechy histopatologiczne: paracentralne uwypuklenie i ścieńczenie rogówki, uszkodzenie warstwy Bowmanna oraz odkładanie depozytów żelaza w obrębie warstwy podstawnej [...]

Klasyfikacja stożka rogówki

Istnieje kilka klasyfikacji stożka rogówki opierających się m.in. na morfologii, progresji zmian lub objawach ocznych.

Objawy kliniczne stożka rogówki

Objawy kliniczne stożka rogówki są uzależnione głównie od stopnia zaawansowania choroby. Typ subkliniczny nie powoduje żadnych symptomów i pacjent może go nie [...]

Metody leczenia

Postępowanie po zdiagnozowaniu stożka rogówki jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby. Pacjenci z postacią subkliniczną są jedynie obserwowani, stosuje się u nich korekcję [...]

Podsumowanie

Metody postępowania terapeutycznego u pacjentów ze stożkiem rogówki zależą w głównej mierze od postaci zaawansowania tego schorzenia. W przypadku niewielkich zmian topografii rogówki, a tym [...]
Do góry