Liczba zapaleń zatok przynosowych wzrasta, rosną też koszty z nimi związane. Częstość powikłań zatokopochodnych szacuje się na 1-3% ZZP. Do powikłań oczodołowych należą: zapalny obrzęk powiek, ropień podokostnowy oczodołu, zapalenie tkanek miękkich oczodołu, ropień oczodołu. Powikłania bywają także związane z operacjami zatok przynosowych. Do powikłań oczodołowych, które mogą wystąpić w trakcie operacji techniką endoskopową, zaliczamy: krwiak powiek, uszkodzenie blaszki papierowatej kości sitowej, uszkodzenie mięśnia prostego przyśrodkowego, krwiak oczodołu, uszkodzenie nerwu wzrokowego. Do komplikacji oczodołowych może prowadzić uszkodzenie tętnicy sitowej przedniej i tylnej lub uszkodzenie aparatu łzowego.

Epidemiologia zapaleń zatok przynosowych

Zapalenia zatok przynosowych (ZZP) są ważnym problemem w codziennej praktyce laryngologicznej, zarówno w działalności ambulatoryjnej, jak i w warunkach szpitalnych. Ich objawy należą do najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu. Występowanie ostrych lub zaostrzenie przewlekłych ZZP stwierdza się szczególnie często w okresie jesiennym i wiosennym.¹

Od wielu lat obserwuje się wzrost częstości zapaleń zatok przynosowych. Rosną też koszty związane z ich występowaniem i leczeniem, ponoszone zarówno przez poszczególne osoby, jak i całe społeczeństwa.

Przyczyniło się to do zainicjowania wieloośrodkowych badań dotyczących optymalnych metod diagnostyki i terapii ZZP oraz poszukiwania uzgodnień w tym zakresie. W 2005 r. opublikowano „European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps” (EPOS). W dokumencie, uwzględniającym doniesienia medycyny opartej na dowodach (EBM – evidence based medicine), uściślono rekomendacje dotyczące definicji, diagnostyki i leczenia ZZP, wytyczono także kierunki przyszłych badań. Wzrost liczby wysokiej jakości prac badawczych doprowadził do skorygowania i uzupełnienia tekstu w 2007, a następnie w 2012 r. (ta wersja EPOS obowiązuje obecnie).

Opracowanie i rozpowszechnienie tego dokumentu przyniosło znaczące korzyści w zrozumieniu mechanizmów i usystematyzowaniu postępowania, szczególnie w ostrych ZZP. Na uwagę zasługuje to, że EPOS rozdziela zalecenia dla lekarzy pierwszego kontaktu i specjalistów otorynolaryngologów, uwzględniając zakres dostępnych narzędzi diagnostycznych. Niemniej dotyczy postępowania w warunkach ambulatoryjnych. Metodyczne i racjonalne leczenie zapaleń zatok przynosowych, zarówno przez lekarzy pierwszego kontaktu, jak i otorynolaryngologów w lecznictwie otwartym, daje lepsze efekty terapii i nadzieję na mniejszą liczbę powikłań.