Wtórne zmętnienie torebki tylnej soczewki jest najczęstszym późnym powikłaniem operacji usunięcia zaćmy i wszczepienia sztucznej soczewki. Niemal każdy etap operacji w bezpośredni lub pośredni sposób może wpływać na jego wystąpienie. Do tej pory nie opracowano techniki operacji zaćmy, która całkowicie eliminowałaby ryzyko proliferacji komórek nabłonka torebki soczewki i powstania tego powikłania.

Wprowadzenie

Wtórne zmętnienie torebki tylnej soczewki (PCO – posterior capsule opacification) jest najczęstszym późnym powikłaniem po operacji usunięcia zaćmy i wszczepie sztucznej soczewki. Problem występowania PCO jest znany od momentu pierwszych wszczepów implantów soczewkowych. Już Harold Ridley, inicjator implantacji, dokonał pierwszych obserwacji w tym zakresie, stwierdzając szybkie pogarszanie się ostrości widzenia u niektórych operowanych chorych, co wiązał z widocznym w lampie szczelinowej zmętnieniem torebki tylnej soczewki (ryc. 1). Od tego czasu PCO stało się przedmiotem analizy wielu badaczy.^1,2

Dane z lat 80. XX w. określały częstość zjawiska PCO na ok. 50% operowanych pacjentów w pierwszym roku po zabiegu operacyjnym. Postęp w zakresie technik operacyjnych i wyboru materiałów oraz udoskonalenie projektów soczewek wewnątrzgałkowych przyczyniły się do znacznego spadku częstości występowania zaćmy wtórnej – do 10% w 1990 r. i ok. 5% w pierwszych latach XXI w.^3,4 Obecnie szersza wiedza na temat etiopatogenezy PCO oraz analiza czynników przed-, śród- i pooperacyjnych, a ponadto postęp w dziedzinie farmakoterapii pozwala chirurgom coraz lepiej przeciwdziałać późnemu pooperacyjnemu obniżeniu ostrości widzenia i pogorszeniu jakości życia chorych operowanych z powodu zaćmy. Podkreśla się także fakt, że laseroterapia zaćmy wtórnej z zastosowaniem Nd:YAG prowadząca do fotodysrupcji torebki tylnej soczewki zwiększa ryzyko powikłań, w tym odwarstwienia siatkówki. Dodatkowo sama procedura kapsulotomii laserowej wymaga dostępności lasera neodymowego i jest pewnym obciążeniem zarówno dla chorego, jak i opieki zdrowotnej.

Czynniki śródoperacyjne mają kluczowy wpływ na występowanie zmętnienia torebki tylnej soczewki.³ Do tej pory nie opracowano techniki operacji zaćmy, która całkowicie eliminowałaby ryzyko proliferacji komórek nabłonka torebki soczewki i powstania PCO.

Czynniki śródoperacyjne wpływające na wystąpienie PCO

Można zaryzykować stwierdzenie, że prawie każdy etap operacji może w bezpośredni lub pośredni sposób wpływać na wystąpienie PCO po operacji. W badaniach klinicznych potwierdzono większą częstość PCO w przypadkach, w których planowo nie usuwano kom...