Temat numeru

Centralna surowicza chorioretinopatia – aktualny stan wiedzy

dr n. med. Maciej Gawęcki

Dobry Wzrok Centrum Okulistyczne w Gdańsku

Oddział Okulistyczny, Szpital Specjalistyczny im. J.K. Łukowicza w Chojnicach

Adres do korespondencji:

dr n. med. Maciej Gawęcki

Oddział Okulistyczny,

Szpital Specjalistyczny im. J.K. Łukowicza w Chojnicach

ul. Leśna 10, 89-600 Chojnice

e-mail: maciej@gawecki.com

  • Centralna surowicza chorioretinopatia jest schorzeniem, w którym idealnie sprawdza się multimodalna diagnostyka, na którą składają się: spektralna optyczna tomografia siatkówkowa, angiografia fluoresceinowa, autofluorescencja dna oka, angio-OCT oraz angiografia indocyjaninowa
  • W leczeniu przewlekłej postaci centralnej surowiczej chorioretinopatii najczęściej stosuje się podprogową laseroterapię mikropulsową oraz terapię fotodynamiczną z połową dawki
  • Każda postać centralnej surowiczej chorioretinopatii może doprowadzić do uszkodzenia układu wzrokowego

Centralna surowicza chorioretinopatia (CSCR – central serous chorioretinopathy) jest dość częstym schorzeniem i została dokładnie opisana w piśmiennictwie okulistycznym. Mimo licznych publikacji na temat etiologii, patomechanizmu i leczenia CSCR wiele aspektów dotyczących występowania oraz leczenia tej jednostki chorobowej pozostaje medyczną zagadką. W artykule przedstawiłem główne koncepcje dotyczące etiopatogenezy tej choroby i najważniejsze koncepcje jej leczenia, włączając w to moje własne badania.

Epidemiologia

Centralna surowicza chorioretinopatia dotyka częściej ludzi młodych i aktywnych zawodowo. Uważa się, że średni wiek osoby chorującej na CSCR wynosi 40-50 lat, przy czym wśród chorych zdecydowanie przeważają mężczyźni. Spaide i wsp. określają średni wiek pacjenta z CSCR na 51 lat, przy relacji liczby mężczyzn do kobiet 2,6:1,01. Bardzo podobne wartości podają również Tittl i wsp. (49,8 roku i 2,7:1,0)2. Wcześniej kojarzono występowanie CSCR z osobami bardzo młodymi, ale we współczesnych badaniach wykazano, że średni wiek pacjenta chorującego na CSCR jest wyższy niż powszechnie myślano. Dodatkowo wyniki niektórych badań wskazują, że na CSCR zapadają też osoby starsze3. W przypadku tej choroby u osób w dojrzałym wieku obowiązuje nas zawsze różnicowanie z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration).

Czynniki ryzyka

Badania genetyczne nad predyspozycją do CSCR nie przynoszą jednoznacznych ani klarownych wyników. Nie odkryto do tej pory pojedynczego genu odpowiedzialnego za występowanie tego schorzenia. Badacze wykazywali związek między ryzykiem zachorowania na CSCR a występowaniem określonych wariantów genu kodującego czynnik H dopełniacza (CFH)4,5 i genem C4B6.

Najsilniejszym i dobrze poznanym zewnętrznym czynnikiem ryzyka wystąpienia CSCR jest przyjmowanie leków steroidowych, zwłaszcza systemowo. Haimovici i wsp. podają dla takiej sytuacji wartość ilorazu szans (OR – odds ratio) wystąpienia CSCR wynoszą...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patomechanizm – koncepcje patofizjologiczne

Pierwsze koncepcje dotyczące patomechanizmu CSCR wskazywały na dysfunkcję nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE – retinal pigment epithelium) jako główne źródło zaburzeń w tym [...]

Objawy subiektywne

W przebiegu CSCR początkowo dochodzi do umiarkowanego pogorszenia ostrości wzroku i jakościowych zaburzeń widzenia, takich jak metamorfopsje, mroczki, obniżenie poczucia kontrastu i hipermetropizacja. Dość [...]

Postaci centralnej surowiczej chorioretinopatii

Tradycyjnie CSCR dzieli się na dwie główne postaci definiowane według czasu trwania schorzenia. Postać ostra ustępuje samoistnie maksymalnie do 4-6 miesięcy [...]

Diagnostyka

Centralna surowicza chorioretinopatia jest jedną z jednostek chorobowych, w których stosuje się diagnostykę multimodalną. W podrozdziale powyżej opisano już charakterystykę postaci CSCR w różnych badaniach [...]

Różnicowanie CSCR

Centralną surowiczą chorioretinopatię, zwłaszcza w postaci przewlekłej, należy różnicować z następującymi schorzeniami siatkówki:

Defekty morfologiczne i czynnościowe związane z CSCR

Przez wiele lat wśród okulistów panowało utrwalone przekonanie, że CSCR jest schorzeniem o łagodnym i samoograniczającym się przebiegu, które w większości przypadków ulega samoistnej [...]

Leczenie

Przez ostatnich kilkadziesiąt lat główną formą leczenia CSCR była fotokoagulacja laserowa siatkówki (LPC – laser photocoagulation). Można ją było stosować w wybranych [...]

Podsumowanie

Należy stwierdzić, że każda postać centralnej chorioretinopatii surowiczej stanowi potencjalne zagrożenie dla układu wzrokowego. W swojej przewlekłej formie powoduje ona znaczący spadek [...]

Do góry