Temat numeru
Wąska źrenica a chirurgia zaćmy
dr n. med. Zofia Pniakowska
prof. dr hab. n. med. Piotr Jurowski
- Definicja, przyczyny i znaczenie wąskiej źrenicy w chirurgii zaćmy
- Dokładne omówienie sposobów uzyskania szerokiej źrenicy z podziałem na metody farmakologiczne, wiskomechaniczne i mechaniczne
Chirurgia zaćmy małego cięcia wykonywana metodą fakoemulsyfikacji jest obecnie złotym standardem leczenia tego schorzenia. Jednym z warunków kluczowych dla powodzenia operacji usunięcia zaćmy jest uzyskanie stabilnej śródoperacyjnej mydriazy. Powodzenie operacji z kolei bezpośrednio przekłada się na poprawę ostrości wzroku, a co za tym idzie – jakości życia pacjenta okulistycznego. Obecny stan wiedzy medycznej proponuje wiele metod postępowania w przypadku śródoperacyjnie wąskiej źrenicy, które ostatecznie zapewniają podniesienie poziomu bezpieczeństwa i jakości wykonania procedury usunięcia zaćmy. Metody uzyskania szerokiej źrenicy możemy w sposób ogólny podzielić na:
- farmakologiczne
- wiskomechaniczne
- mechaniczne.
Wydaje się, że znajomość i umiejętność zastosowania wspomnianych metod uzyskania mydriazy powinna być istotnym elementem szkolenia młodych chirurgów wykonujących zabiegi w zakresie przedniego odcinka oka.
Definicja i znaczenie wąskiej źrenicy w chirurgii zaćmy
Pojęcie wąskiej źrenicy nie jest ściśle zdefiniowane w piśmiennictwie, a określenie źrenicy jako „wąskiej” zależy w dużej mierze od doświadczenia i umiejętności chirurga, stopnia zmętnienia, wielkości i twardości jądra soczewki, stabilności więzadełek soczewki oraz obecności regularnego różowego refleksu z dna oka podczas operacji.
Wąska źrenica jest jednym z czynników ryzyka powikłań śród- i pooperacyjnych w chirurgii zaćmy małego cięcia z zastosowaniem fakoemulsyfikacji. Ocena ryzyka, jakie wiąże się z wąską źrenicą u pacjenta skierowanego na operację, powinna być dokonana już na etapie kwalifikacji do zabiegu fakoemulsyfikacji. Klinicznie pojęcie wąskiej źrenicy można rozpatrywać w dwóch aspektach: pierwotnie słabej przed- i śródoperacyjnie mydriazy oraz śródoperacyjnego zespołu wiotkiej tęczówki (IFIS – intraoperative flopy iris syndrome). Pierwotnie słaba mydriaza najczęściej obserwowana jest już podczas próby rozszerzenia źrenicy kroplami z 1% tropikamidem. Fakt ten powinien być wyraźnie zaznaczony i przekazany chirurgowi przez lekarza kwalifikującego. Istnieją liczne przyczyny wystąpienia śródoperacyjnie wąskiej źrenicy.
Najczęstsze przyczyny wąskiej źrenicy
Najczęstszymi przyczynami słabej przed- i śródoperacyjnej mydriazy są zmniejszenie kurczliwości oraz elastyczności mięśnia rozszerzającego źrenicę związane z procesem fizjologicznego starzenia się oka oraz zespół pseudoeksfoliacji (PEX – pseudoexf...
