Aktualne zalecenia dotyczące postępowania w erozjach powierzchownych i głębokich rogówki

lek. Bartosz Biliński

Oddział Okulistyki Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 1 im. Norberta Barlickiego w Łodzi

I Katedra Chorób Oczu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Warszawski Szpital Okulistyczny

Adres do korespondencji:

lek. Bartosz Biliński

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Kopcińskiego 22, 90-153 Łódź

e-mail: lekarzbartosz@gmail.com

  • W artykule zostały omówione aktualne oraz niegdyś stosowane metody leczenia erozji nabłonka rogówki, z naciskiem na zalecane ścieżki terapeutyczne poparte licznymi badaniami klinicznymi

Powierzchowna erozja jest ubytkiem warstw nabłonka rogówki, natomiast głębsze urazy związane są również z uszkodzeniem warstwy Bowmana oraz znajdującej się poniżej istoty właściwej rogówki. Przerwanie ciągłości nabłonka rogówki objawia się nagłym bólem, uczuciem obecności ciała obcego, łzawieniem i dyskomfortem podczas mrugania1.

Mimo dolegliwości o znacznym nasileniu rokowanie jest bardzo dobre, jeśli nie dojdzie do nadkażenia podczas procesu gojenia2,3. Kolejnym celem wdrożonej farmakoterapii jest zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz skrócenie okresu leczenia4,5.

Zaleca się włączenie profilaktycznej antybiotykoterapii miejscowej, intensywne nawilżanie powierzchni oka za pomocą kropli bądź żeli wspomagających regenerację ubytku nabłonka rogówki oraz zastosowanie niesteroidowych kropli przeciw­zapalnych, które zmniejszą odczucia bólowe podczas okresu gojenia6.

Epidemiologia

Erozje rogówki są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt pacjenta w okulistycznej izbie przyjęć. Szacuje się na podstawie danych z piśmiennictwa, że uraz rogówki może wystąpić nawet u 320 na każde 100 000 osób rocznie6. Wśród najczęstszych przyczyn erozji należy wyróżnić urazy fizyczne: zadrapania rogówki, np. paznokciem lub gałązką, drobne ciała obce rogówki, uszkodzenia nabłonka spowodowane przez soczewki kontaktowe, urazy termiczne i chemiczne oraz samoistne erozje związane z dystrofiami błony podstawnej nabłonka rogówki3,5,7,8. W tej grupie warto wymienić również erozje jatrogenne spowodowane niedostatecznym zabezpieczeniem rogówki u pacjentów znieczulanych ogólnie9. Brak odpowiedniej ochrony narządu wzroku w zakładzie pracy jest związany głównie z urazami przedniego odcinka gałki ocznej powstałymi z powodu uwarunkowań anatomicznych. Aż 81% urazów okulistycznych w miejscu zatrudnienia zdarza się mężczyznom, a szczególnie narażoną grupą jest populacja pracowników fizycznych płci męskiej w trzeciej dekadzie życia6.

Diagnostyka

Rozpocząwszy badanie, zawsze należy ocenić ostrość wzroku, dokładnie zbadać przedni odcinek gałki ocznej, oceniając rozmiar urazu/erozji, a następnie wykluczyć obecność ciał obcych. Badanie przedmiotowe w lampie szczelinowej jest wystarczające do rozpoznania erozji rogówki – w bezpośrednim oświetleniu rogówki pod ostrym kątem zarówno wąską, jak i szeroką szczeliną świetlną uwidoczni się ubytek nabłonka. Na tle retroiluminacji można zaobserwować pseudocysty oraz nieuporządkowanie w obrębie powierzchownych warstw rogówki, co może mieć znaczenie przy diagnostyce zespołu nawracających erozji10. Oświetlenie niebieskim światłem kobaltowym obszarów wybarwionych fluoresceiną przedstawi całkowity obszar urazu rogówki.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka różnicowa

Dokładne badanie powinno uwzględniać diagnostykę różnicową, tak aby dobrać najbardziej optymalne leczenie farmakologiczne. Po zaobserwowaniu ubytków nabłonka rogówki musimy wykluczyć keratopatię [...]

Postępowanie

Większość niedużych, powierzchownych erozji rogówki goi się samoistnie w ciągu 24 do 72 godzin6,7,11. Do najczęściej występujących powikłań należy zaliczyć:

Leczenie chirurgiczne

Niekiedy rozległe i głębokie urazy rogówki wymagają naszycia błony owodniowej. Udowodniono, że pokrycie rany rogówki odpowiednio przygotowaną błoną owodniową skutkuje zmniejszoną: migracją [...]

Podsumowanie

Przy urazowych erozjach rogówki rokowanie jest zazwyczaj korzystne dla pacjenta. Większość powierzchownych ubytków goi się w ciągu 72 godzin bez trwałych negatywnych [...]
Do góry