Czy konserwanty zawarte w kroplach przeciwjaskrowych mogą mieć wpływ na wyniki operacji okulistycznych?
dr hab. n. med. Michał Wilczyński
- Jaskra jako coraz powszechniejsza choroba uznana za istotny problem społeczny
- Wpływ zawartego w kroplach do oczu czwartorzędowego amonu chlorku benzalkonium (BAK) na strukturę oka
- Wpływ długotrwałej terapii przeciwjaskrowej na wyniki operacji okulistycznych
Jaskra należy do najczęstszych chorób oczu – ocenia się, że jest nią dotkniętych blisko 1% osób >40 r.ż. Według szacunków w 2040 r. będzie na nią chorować ponad 111 mln ludzi na świecie1. Z tego powodu jaskra jest uznawana za istotny problem społeczny.
W leczeniu jaskry najczęściej stosowane jest leczenie farmakologiczne miejscowe w postaci kropli do oczu zawierających substancje obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP – intraocular pressure).
Zdecydowana większość pacjentów z jaskrą przewlekłą jest leczona zachowawczo, a terapia trwa wiele lat, przy czym nawet pacjenci poddawani zabiegom chirurgicznym często wymagają dalszej uzupełniającej terapii miejscowej kroplami do oczu2.
Istnieje wiele dowodów płynących z badań naukowych wskazujących na to, że długotrwałe stosowanie leków miejscowych zawierających konserwanty może wywoływać zmiany powierzchni oka, powodujące dyskomfort, niestabilność filmu łzowego, podrażnienie spojówek, zwłóknienie podspojówkowe, zaburzenia powierzchni rogówki, a nawet zwiększające potencjalne ryzyko niepowodzenia operacji jaskry2. Nadal badane są mechanizmy, a także działania oraz interakcje związków czynnych i środków konserwujących.
Omówienie
W praktyce klinicznej leczenie jaskry często trwa wiele lat, bardzo często też pacjenci są leczeni jednocześnie kilkoma preparatami w postaci kropli do oczu. Stwierdzono, że potrafią być one zanieczyszczane – głównie za pośrednictwem rąk podczas dotykania butelki lub przez kontakt końcówki pojemnika z powiekami, rzęsami, spojówką lub łzami. Pojawia się też ryzyko przeniesienia patogenów, gdy jedna butelka kropli do oczu używana jest przez kilku pacjentów, zwłaszcza w środowisku szpitalnym lub w tej samej rodzinie.
W celu zachowania sterylności wielodawkowych pojemników z preparatami okulistycznymi dodawane są do nich przeciwbakteryjne środki konserwujące. Ma to na celu uniknięcie lub przynajmniej ograniczenie namnażania się drobnoustrojów po otwarciu butelki, by uniknąć potencjalnie ciężkiej infekcji powierzchni oka2.
Często stosowanym przeciwbakteryjnym środkiem konserwującym jest czwartorzędowy amon chlorku benzalkonium (BAK – benzalkonium chloride). Wiele wskazuje na bezpośrednią korelację między obecnością konserwantów a objawami niepożądanymi odczuwanymi p...
