Temat numeru
Wirus opryszczki pospolitej w praktyce okulisty
lek. Joanna Kośny
prof. dr hab. n. med. Piotr Jurowski
- Zakażenia wirusem opryszczki pospolitej (HSV – Herpes simplex virus) to temat niezwykle obszerny – niniejszy artykuł kładzie nacisk na aspekty kliniczne tego zagadnienia
Pierwotne zakażenie HSV
Pierwotne zakażenie Herpes simplex virus w narządzie wzroku ogranicza się do nabłonka – obecność pęcherzyków pomaga odróżnić infekcję od zakażenia spowodowanego adenowirusami. Ma ono różnorodne postaci kliniczne, w tym1,2:
- ostrego grudkowego zapalenia spojówek
- zapalenia spojówek ze zmianami powiekowymi
- drzewkowatego owrzodzenia spojówki
- zapalenia pęcherzyków na skórze powiek i okolicy oczu
- powiększenia przedusznych węzłów chłonnych.
Pierwotne zakażenie HSV rogówki ogranicza się do nabłonka i jest rzadkie (3-5% przypadków), związane z rozlaną punktową keratopatią i pęcherzykami rogówki, cystami w nabłonku, które następnie łączą się i tworzą mikrodendrytyczne owrzodzenia. Te zmiany najlepiej się uwidoczniają w szerokiej wiązce światła w lampie szczelinowej.
W części przypadków pierwotne zakażenie HSV wiąże się z objawami ogólnymi, takimi jak niewielka gorączka, osłabienie, objawy infekcji górnych dróg oddechowych2.
Nawracające zakażenie HSV
Dane epidemiologiczne dotyczące nawrotowego zakażenia HSV różnią się w zależności od źródła. Badanie Herpetic Eye Disease Study (HEDS) sugeruje 18% przypadków nawrotowego zapalenia rogówki obejmującego przez 18 miesięcy nabłonek i/lub istotę właściwą. Natomiast inne dane mówią o 36% przypadków przy 5-letniej obserwacji i aż 70-80% przy 10-letniej, jeśli nastąpiły co najmniej 2 przypadki zakażenia1.
Do czynników wpływających na występowanie nawrotu zakażenia HSV należą2-4:
- gorączka
- miesiączka
- światło ultrafioletowe (UV – ultraviolet)
- naświetlanie (w tym związane z cross-linkingiem)
- stres
- używanie miejscowych analogów prostaglandyn (PGA – prostaglandin analogues)
- immunosupresja
- cukrzyca (DM – diabetes mellitus)
- chirurgia refrakcyjna
- uszkodzenie nerwu trójdzielnego.
Podatność na występowanie nawrotów zakażenia HSV może być zależna od polimorfizmów genetycznych. W zakresie okulistycznym obejmuje różne struktury oczne1,2.
Zapalenie spojówek i powiek
Zapalenie powiek wiąże się zarówno z pierwotną, jak i nawracającą infekcją HSV. Przyjmuje postać pęcherzyków otoczonych zaczerwienieniem, przypominających zmiany występujące w okolicy ust i nosa (ryc. 1). Przy nawrocie tego typu zakażenie często ogranicza się do powiek1.
Grudkowe zapalenie spojówek związane z HSV występuje w pierwotnej bądź nawracającej infekcji i często mylnie jest zdiagnozowane jako zapalenie adenowirusowe. Co charakterystyczne, ma charakter jednostronny i ulega pogorszeniu po włączeniu steroido...
