Choroby układu sercowo-naczyniowego to istotny problem w praktyce okulisty. Większość pacjentów, którzy zgłaszają się na badanie okulistyczne, jest obarczona czynnikami ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych, takimi jak nadciśnienie tętnicze (AH – arterial hypertension), hiperlipidemia, nikotynizm czy miażdżyca. Niebolesna, często nieodwracalna utrata wzroku nierzadko bywa skutkiem zaburzeń kardiologicznych i związanych z nimi patologicznych zmian w drobnych naczyniach oczu. W celu prewencji niebezpiecznych powikłań okulistycznych najważniejsza jest adekwatna farmakoterapia i ścisła obserwacja chorób podstawowych, a także modyfikacja stylu życia.

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą chorobą układu sercowo-naczyniowego, na którą – mimo znaczącego postępu terapeutycznego – zapadalność wciąż rośnie. Dotknęła już ponad miliard osób na całym świecie i dotyczy 1/3 populacji dorosłych. Nadciśnienie stanowi podstawę wielu schorzeń sercowo-naczyniowych, zwiększając ryzyko przedwczesnego zgonu. Znaczną większość przypadków stanowi AH pierwotne (idiopatyczne), o prawdo­podobnej patogenezie wieloczynnikowej, na którą wpływają czynniki zarówno modyfikowalne środowiskowe, jak i ge­netyczne. Dużo rzadziej występujące AH wtórne jest kon­sekwencją innych chorób systemowych, m.in. zaburzeń śródmiąższowych nerek, pierwotnego hiperaldosteronizmu, guzów chromochłonnych. Ze względu na potencjalnie wysoce niebezpieczne powikłania kardiologiczne ważna jest odpowiednia kontrola nadciśnienia tętniczego. Do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego brany jest pod uwagę stopień uszkodzenia narządów spowodowany nadciśnieniem (HMOD – hypertension-mediated organ damage). Niestety, również narząd wzroku może być w istotny sposób dotknięty powikłaniami wywołanymi przez nadciśnienie tętnicze¹.

Retinopatia nadciśnieniowa

Rozpoznanie

Retinopatia nadciśnieniowa (HR – hypertensive retinopathy) to zespół zaburzeń mikronaczyniowych siatkówki spowodowany podwyższonym ciśnieniem krwi (BP – blood pressure). Stwierdzenie HR wiąże się z reklasyfikacją ryzyka sercowo-naczyniowego pacjenta. Badanie okulistyczne jest doskonałym narzędziem do bezpośredniej oceny naczyń krwionośnych. W komfortowy sposób, bez konieczności zabiegu lub innych inwazyjnych procedur pozwala lekarzowi okuliście przeprowadzającemu badanie dna oka dokładnie określić przebieg, szerokość naczyń krwionośnych oraz ewentualne zmiany patologiczne na dość wczesnym etapie choroby nadciśnieniowej. Tym samym naczynia siatkówki stają się oknem na stan układu krążenia i pozwalają w prosty sposób ocenić powikłania narządowe AH².