Temat numeru
Cukrzycowy obrzęk plamki i standardy postępowania terapeutycznego
prof. dr hab. n. med. Anna Nowińska
- W artykule omówiono aktualne standardy postępowania terapeutycznego w cukrzycowym obrzęku plamki (DME – diabetic macular edema) z uwzględnieniem postaci choroby oraz wskazań do zastosowania poszczególnych leków. Szczegółowo przedstawiono założenia programu lekowego B.70 „Leczenie pacjentów z chorobami siatkówki (ICD-10: H35.3, H36.0)” oraz ścieżkę diagnostyczno-terapeutyczną pojedynczego pacjenta
Cukrzycowy obrzęk plamki jest główną przyczyną utraty wzroku u osób w wieku produkcyjnym z cukrzycą (DM – diabetes mellitus). Stanowi poważne obciążenie zdrowotne i społeczne. W związku z tym niezwykle istotna jest wczesna wykrywalność tej choroby, skuteczne jej leczenie oraz kontrola ogólnoustrojowych czynników metabolicznych. W Polsce 1.07.2021 r. został wprowadzony program lekowy B.70 „Leczenie pacjentów z chorobami siatkówki (ICD-10: H35.3, H36.0)”, który refundowanym leczeniem systemowym obejmuje pacjentów z rozpoznanym DME spełniających kryteria kwalifikacji.
Definicja i podział
Cukrzycowy obrzęk plamki to mikronaczyniowe powikłanie retinopatii cukrzycowej (DR – diabetic retinopathy), które może się rozwinąć niezależnie od stadium DR. Charakteryzuje się patologicznym obrzękiem plamki siatkówki w wyniku nagromadzenia płynu śródsiatkówkowego i/lub podsiatkówkowego na skutek zaburzenia bariery krew–siatkówka (BRB – blood–retina barrier), spowodowanego zmianami biochemicznymi i molekularnymi wywołanymi przewlekłą hiperglikemią.
Zgodnie z podziałem uwzględniającym patomechanizm DME wyróżnia się następujące typy1:
- wazogenny – charakteryzuje się pogrubieniem siatkówki w obszarze przecieku z mikrotętniaków z towarzyszącym skupiskiem/kręgiem wysięków twardych
- niewazogenny – oznacza rozlany obrzęk siatkówki z nielicznymi mikrotętniakami oraz wysiękami twardymi
- trakcyjny – jest to obrzęk z towarzyszącą błoną przedplamkową lub trakcją wtórną do patologicznego przylegania tylnej granicy ciała szklistego
- mieszany – współistnieją tu różne patomechanizmy rozwoju DME.
Podział kliniczny DME został wprowadzony przez International Council of Ophthalmology (ICO) na podstawie różnic w wynikach optycznej koherentnej tomografii (OCT – optical coherence tomography). Zgodnie z nim DME jest klasyfikowany jako schorzenie ...
Patomechanizm na poziomie molekularnym i komórkowym
Patomechanizm DME jest złożony i składają się na niego procesy uszkodzenia BRB, hipoksji, stresu oksydacyjnego, zapalenia niskiego stopnia oraz zaburzeń hemodynamicznych. Główną przyczyną patofizjologiczną jest utrzymująca się przewlekle hiperglik...
