Zakrzep naczyń żylnych siatkówki (RVO – retinal vein occlu­sion) jest jedną z najczęstszych przyczyn obniżenia funkcji widzenia o podłożu zmian naczyniowych – po retinopatii cukrzycowej (DR – diabetic retinopathy) plasuje się na drugim miejscu pod względem częstości występowania^1,2. W ciągu ostatnich kilku lat zarówno diagnostyka, jak i terapia uległy zmianie, co dało lepsze efekty lecznicze. Główna zmiana dotyczy leczenia wczesnych zmian pozakrzepowych. Terapią z wyboru zamiast laseroterapii siatkówki powinno być leczenie inhibitorami naczyniowo-śródnabłonkowymi czynnika wzrostu (anty-VEGF – anti-vascular endothelial growth factor) skojarzone z leczeniem przeciwzakrzepowym mającym na celu zapobieganie nowym zakrzepom i powiększaniu się już istniejących. Szybkie wdrożenie terapii skojarzonej gwarantuje najlepsze efekty lecznicze, a poprzedzać je powinno badanie stężenia dimerów D równolegle z diagnostyką w kierunku prawdopodobnych przyczyn powstania zakrzepu.

Patogeneza i podział zakrzepów żył siatkówki

Zakrzep żył siatkówki jest stanem patologicznym, u którego podłoża leży zablokowanie światła naczyń. Podział zmian zakrzepowych opiera się na kilku elementach, m.in. zakresie uszkodzeń, stopniu zamknięcia światła naczynia i patogenezie powstania.

Z uwagi na zakres uszkodzeń wyróżniono zakrzep żyły środkowej siatkówki (CRVO – central RVO) i zakrzep jej gałązki (BRVO – branch RVO; co prawda polskie nazewnictwo nie odzwierciedla angielskiego odpowiednika – polskie wyrażenie „zakrzep” nie jest odpowiednikiem angielskiego „occlusion”, można jednak przypuszczać, że akceptacja naszej nomenklatury wzięła pod uwagę najczęstsze następstwa niedrożności naczynia żylnego, czyli zakrzep). W przypadku zamknięcia światła głównego naczynia żylnego może dojść do całkowitego zakrzepu (zamknięcia) żyły środkowej siatkówki lub zakrzepu połowiczego (HRVO – hemispheric retinal vein occlusion). Statystycznie CRVO dotyka 1-4 na 10 tys. osób, BRVO zaś 6-12 na 10 tys.

Kolejny podział dotyczy zakresu zamknięcia światła naczynia głównego, które może być niedrożne całkowicie lub tylko częściowo. Całkowite zamknięcie doprowadza do pojawienia się zmian niedokrwiennych – postaci niedokrwiennej (ischemic) CRVO. Jej przeciwieństwem jest typ bez cech niedokrwienia (non-ischemic) CRVO, w którym światło naczynia jest częściowo drożne (ryc. 1). Tym, co odróżnia te dwa rodzaje, jest m.in. wartość uzyskanej ostrości wzroku (VA – visual acuity).