Ortoptyka
Fuzja – badanie i interpretacja wyników
mgr Anita Rutkowska1
optometrysta, ortoptysta
dr n. med. Agnieszka Rosa2-4
ortoptysta, pedagog, terapeuta zajęciowy redaktor merytoryczna działu Ortoptyka
- Podjęcie tematu badania fuzji (widzenia obuocznego) oraz interpretacja uzyskanych wyników są istotne dla zrozumienia znaczenia zdolności obojga oczu do współpracy w funkcjonowaniu układu wzrokowego. Temu tematowi został poświęcony niniejszy artykuł
Zaburzenia fuzji mogą prowadzić do różnorodnych problemów wizualnych, takich jak podwójne widzenie i tłumienie. Zrozumienie mechanizmów fuzji oraz zastosowanie odpowiednich technik diagnostycznych w stosunku do wieku i możliwości pacjenta pozwalają na wczesne i prawidłowe wykrycie zaburzeń, a także na skuteczne planowanie postępowania i terapii, w szczególności u pacjentów z zezem, niedowidzeniem oraz innymi zaburzeniami widzenia obuocznego.
Podczas diagnozowania można napotkać trudności zarówno związane z indywidualnymi różnicami w zdolnościach adaptacyjnych, jak i wynikające z ograniczeń wiekowych pacjenta, które mogą wpływać na wyniki testów fuzji. W związku z tym kluczowe są odpowiedni dobór techniki badania dostosowanej do możliwości pacjenta i jego wieku oraz rodzaj informacji, którą ortoptysta chce uzyskać, aby zapewnić rzetelną i najbardziej trafną diagnozę.
Definicja fuzji
Widzenie obuoczne składa się z dwóch wrażeń wzrokowych analizowanych przez korę wzrokową, pochodzących z prawego i lewego oka (jednoczesna percepcja). Te wrażenia ulegają połączeniu (fuzji) w jedno wspólne wrażenie wzrokowe. Obrazy z obojga oczu, które powstają w korze wzrokowej, różnią się od siebie z powodu lekko zdysocjowanego kąta patrzenia jednego i drugiego oka. Pomimo tych różnic obrazy są na tyle podobne, że łatwo ulegają fuzji, co umożliwia uzyskanie informacji stereoskopowej1.
Proces fuzji wzrokowej składa się z dwóch komponentów: sensorycznego i motorycznego. Pierwszy odnosi się do jakości podobnych wrażeń wzrokowych, takich jak wielkość, ostrość, kształt i kolor obrazów z techniki. Fuzja sensoryczna zapewnia podstawową współpracę między oczami, stanowi bazę do tworzenia się bardziej zaawanowanego widzenia obuocznego. Fuzja motoryczna natomiast umożliwia ustawienie oczu w symetrycznej pozycji względem siebie, co pozwala na prawidłowe widzenie obuoczne. Dodatkowo odpowiada za konwergencję i dywergencję fuzyjną – procesy, które regulują zdolność ustawienia oczu do wykonywania symetrycznych ruchów względem osi strzałkowej w odpowiedzi na bodźce w różnych odległościach. Obydwa elementy są niezbędne do skutecznego i trwałego połączenia obrazów z obojga oczu oraz umożliwiają percepcję widzenia obuocznego, w tym stereoskopowego2.
