Dążymy do celu
Miejsce terapii celowanej w leczeniu zaawansowanego raka podstawnokomórkowego
Lek. Aleksandra Bolewska
Lek. Aldona Maciąg
Dr n. med. Monika Słowińska
Płk dr hab. med. Witold Owczarek, prof. nadzw. WIM
Rak podstawnokomórkowy (basal cell carcinoma, BCC) jest najczęstszym nowotworem złośliwym skóry. Charakteryzuje się głównie miejscowym wzrostem – przerzuty odległe występują w wyjątkowych przypadkach, w związku z czym rokowanie jest stosunkowo dobre w porównaniu z innymi nowotworami. W ostatnich latach wzrosła liczba rozpoznawanych BCC, co wynika częściowo z lepszej diagnostyki – w tym rozpowszechnienia dermoskopii, jak również powszechnej ekspozycji na słońce i starzenia się populacji – szczyt zapadalności przypada na 6.-8. dekadę życia. Wzrost zachorowań wiąże się również z większą liczbą przypadków trudnych terapeutycznie – BCC zaawansowanych miejscowo lub z przerzutami.
Najlepiej udokumentowanym zewnętrznym czynnikiem ryzyka rozwoju BCC jest ekspozycja na promieniowanie słoneczne zarówno UVA, jak i UVB. Do innych czynników zaliczamy:
- promieniowanie jonizujące,
- I fototyp skóry,
- występowanie znamienia łojowego oraz xeroderma pigmentosum,
- zespoły genetyczne: Gorlina-Goltza, Bazexa i Rombo.[1,2]
BCC najczęściej lokalizuje się w obrębie odsłoniętych części ciała, przede wszystkim twarzy – w ok. 80 proc. występuje powyżej linii łączącej kąty ust z płatkiem usznym.[3]
Rak podstawnokomórkowy może występować w wielu odmianach klinicznych. Najbardziej typowa manifestacja to niewielki guzek otoczony perłowym, wałowatym brzegiem. Może przyjmować również postać guzka barwnikowego, niegojącej się nadżerki lub owrzodzenia pokrytego strupem. Podstawowym badaniem ułatwiającym rozpoznanie BCC, a także różnicowanie z innymi zmianami skórnymi jest dermoskopia. W obrazie dermoskopowym charakterystyczne dla BCC są ostro odgraniczone, drzewkowato rozgałęzione naczynia oraz biało-czerwone obszary bezstrukturalne. W postaci powierzchownej widoczne mogą być cienkie naczynia serpentynowate oraz liczne drobne nadżerki. W rzadszej postaci barwnikowej występują skupiska barwnika o morfologii niebieskich lub szarych globul, można spotkać też kształt liści klonu albo szprych koła.[4] Innym badaniem pomocnym w diagnostyce BCC, cechującym się wysoką czułością, ale niestety wciąż mało dostępnym w Polsce, jest refleksyjna mikroskopia konfokalna. Pewne rozpoznanie BCC można jednak postawić dopiero na podstawie badania histopatologicznego wycinka pobranego ze zmiany lub zmiany wyciętej w całości.
Rak podstawnokomórkowy na wczesnym etapie rozwoju rzadko daje objawy podmiotowe, przez co bywa lekceważony przez pacjentów. Przy braku odpowiedniego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego stopniowo dochodzi do miejscowego naciekania coraz ...
