W artykule omówiono rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia osteoporozy u dorosłych pacjentów z chorobą nowotworową bez przerzutów, opracowane przez American Society of Clinical Oncology w 2019 r. Zanim jednak przejdę do szczegółowych zaleceń, które mają dać odpowiedź na kluczowe pytania dotyczące opieki nad takimi pacjentami, niezbędnych jest kilka słów wstępu. Musimy mieć świadomość dotyczącą skali problemu w kategoriach medycznych i społeczno-ekonomicznych. W tym kontekście należy podkreślić, że w cytowanych rekomendacjach stykają się 2 problemy: osteoporoza i choroba nowotworowa. Celem tego opracowania jest więc wskazanie, jak należy postępować, gdy u tego samego pacjenta występują oba te stany.

Skala zjawiska

Osteoporoza

Osteoporoza, czyli zanik tkanki kostnej, jest wynikiem procesu inwolucji związanego z wiekiem, modyfikowanego przez liczne, tzw. kliniczne, czynniki ryzyka:

• wpływ dziedziczenia (ujawniającego się najwyraźniej, gdy wystąpi złamanie biodra u ojca lub matki)
• złamania nieurazowe
• używki – głównie alkohol
• choroby współistniejące
• przewlekle stosowane leki
• dieta niskowapniowa
• siedzący tryb życia.

Ocenia się, że w skali globalnej osteoporoza dotyczy 200 mln ludzi. Co najmniej 40% kobiet po menopauzie i 15-30% mężczyzn doznaje w ciągu życia przynajmniej 1 złamania osteoporotycznego, czyli takiego, które powstało w wyniku niewielkiego urazu, zwykle upadku z wysokości własnego ciała. Niektóre złamania, np. kręgów lub żeber, mogą wystąpić bez jakiegokolwiek zauważalnego urazu.

Osteoporoza to proces przebiegający przez długi czas bez żadnych objawów klinicznych, dlatego bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Ze względu na duże rozpowszechnienie zyskała miano epidemii. Połączenie obu tych cech znalazło odzwierciedlenie w nazwie „cicha epidemia”. To chyba najbardziej trafne, lapidarne określenie, które wskazuje, jak istotnym problemem jest osteoporoza – choroba współczesnej cywilizacji.

Choroba nowotworowa

Obserwuje się ciągły wzrost liczby pacjentów z chorobami nowotworowymi. U tych chorych zaburzenia metabolizmu mineralnego wynikają z wpływu:

• samej choroby
• stosowanej terapii.

Procesowi nowotworowemu towarzyszy miejscowy i uogólniony stan zapalny, co prowadzi do wzrostu resorpcji ze zmniejszeniem intensywności kościotworzenia. Prozapalne cytokiny, takie jak czynnik martwicy nowotworu (TNF – tumor necrosis factor), inter...