Ból u chorych na nowotwory jest jednym z najczęstszych objawów. Stanowi istotny problem kliniczny na każdym etapie choroby. Może być jej pierwszym objawem, występować w okresie diagnostycznym, leczenia przeciwnowotworowego oraz objawowego w zaawansowanym stadium choroby. Stwierdza się go również w okresie remisji i u osób „wyleczonych” z nowotworu.

Częstość występowania bólu zależy od etapu choroby. I tak podczas leczenia onkologicznego, po radykalnym leczeniu oraz u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej ocenia się ją odpowiednio na: 44-73% (średnio 59%), 21-46% (średnio 33%) i 58-69% (średnio 64%). Częstość występowania bólu u osób we wszystkich okresach choroby mieści się w zakresie 43-63% (średnio 53%). Terapia bólu wg zasad Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) pozwala uzyskać skuteczny efekt przeciwbólowy u 70-90% chorych na nowotwory^1,2.

Klasyczne leczenie bólu opiera się na multimodalnym podejściu i obejmuje oprócz farmakoterapii (która nadal stanowi podstawę leczenia bólu o natężeniu od umiarkowanego do silnego) także leczenie interwencyjne, psychoterapię, fizjoterapię czy leczenie komplementarne. Wydaje się, że w opanowaniu bólu o co najmniej umiarkowanym natężeniu opioidy pozostają wciąż lekami pierwszego wyboru, niemniej należy dokładnie rozważyć wszelkie możliwe konsekwencje ich zastosowania, w tym działania niepożądane terapii opioidowej.

Zaparcie stolca wywołane opioidami (OIC – opioid-induced constipation) definiuje się jako zaparcie spowodowane lub nasilone przez użycie leków opioidowych. Jest ono częścią szerszego zespołu zaburzeń jelitowych wywoływanych przez opioidy (OIBD – opioid-induced bowel dysfunction). OIBD pojawia się w wyniku stymulacji receptorów µ, znajdujących się w przewodzie pokarmowym, przez egzogenne opioidy. Powoduje to zmniejszenie perystaltyki i opóźnienie opróżniania żołądka oraz zwiększenie napięcia spoczynkowego mięśniówki przewodu pokarmowego i częstości tonicznych niepropulsywnych skurczów jelit. Podstawowymi objawami OIBD, zgłaszanymi przez prawie 80% pacjentów zażywających analgetyki opioidowe, są suchość w ustach, nudności, refluks żołądkowo-przełykowy, utrata apetytu, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia (OIC). Zaparcie stolca wywołane opioidami należy do najczęstszych manifestacji OIBD i dotyczy 51-87% chorych na nowotwory oraz 41-57% chorych stosujących opioidy z powodu bólu nienowotworowego^3-7.