Według danych zawartych w Krajowym Rejestrze Nowotworów w 2017 r. 3955 osób zmarło w Polsce z powodu raka pęcherza moczowego¹. Analiza trendów umieralności z lat 90. XX wieku oraz z pierwszej dekady bieżącego stulecia wykazuje, że Polska była w tym okresie jednym z nielicznych (obok Bułgarii i Rumunii) krajów dzisiejszej Unii Europejskiej, w których nie obserwowano spadku umieralności z powodu raka pęcherza moczowego². W opublikowanym w 2017 r. badaniu epidemiologicznym analizującym dane pochodzące z ostatnich lat wykazano, że przeciętny Polak, który w 2014 r. umierał z powodu raka pęcherza moczowego, tracił około 16 lat swojego życia, czyli przynajmniej o około 3 lat więcej niż w USA³. Wśród potencjalnych przyczyn takiego stanu rzeczy wymieniane są przede wszystkim wysoki stopień zaawansowania choroby w chwili rozpoznania⁴ oraz zbyt późne radykalne leczenie polskich pacjentów⁵. Choć na poprawę aktualnej sytuacji znaczny wpływ mogłyby mieć reorganizacja systemu ochrony zdrowia i zwiększenie dostępu do świadczeń, to nie można w tym kontekście nie przecenić wysiłku lekarzy – nie tylko urologów i onkologów, ale też lekarzy innych specjalności, w tym szczególnie lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Celem artykułu jest przedstawienie specjalistycznej wiedzy i praktycznych zaleceń pomagających w zapobieganiu, prawidłowym szybkim rozpoznaniu, a także w zrozumieniu istoty choroby, jaką jest rak pęcherza moczowego.

Zapobieganie

Podstawowym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka pęcherza moczowego jest ekspozycja na toksyny zawarte w dymie tytoniowym. Choć poznane są inne, mniej rozpowszechnione czynniki ryzyka, takie jak ekspozycja na substancje zawarte w farbach i rozpuszczalnikach lub picie chlorowanej wody, uważa się, że to właśnie palenie papierosów jest najistotniejszym czynnikiem ryzyka, będącym przyczyną około połowy wszystkich rozpoznawanych przypadków raka pęcherza⁶. Społeczna świadomość tego faktu jest niska. Z przeprowadzonych w USA badań wynika, że podczas gdy 91-98% ankietowanych pacjentów prawidłowo uznawało palenie papierosów za czynnik ryzyka zachorowania na raka płuca, zaledwie 25-51% wiedziało o jego wpływie na ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego^7-9. Z własnych obserwacji autorów artykułu wynika, że w Polsce odsetek ten może być jeszcze niższy.