Pacjent w stanie terminalnym
Ostre uszkodzenie nerek w medycynie paliatywnej
dr n. med. Krzysztof Wróblewski
- Ostre uszkodzenie nerek jako zespół objawów związany z nagłym (godziny lub dni) pogorszeniem wyjściowej funkcji wydalniczej nerek
- Czynniki ryzyka ostrego uszkodzenia nerek w opiece paliatywnej, szczególnie u pacjentów onkologicznych
- Szczegółowy opis działań prewencyjnych, które są jedyną metodą chroniącą przed ostrym uszkodzeniem nerek
Ostre uszkodzenie nerek (AKI – acute kidney injury), które występuje nawet u ok. 50% osób z chorobami nowotworowymi, prowadzi do zwiększonej śmiertelności w tej grupie pacjentów1. O ile u osób zdrowych przebycie AKI może nie mieć żadnego wpływu na przyszłą funkcję wydalniczą nerek, o tyle u osób obciążonych wielochorobowością, w tym chorobami nowotworowymi, może stanowić stan bezpośredniego zagrożenia życia.
Wcześniej stosowany termin „ostra niewydolność nerek” zastąpiono terminem „ostre uszkodzenie nerek”, ponieważ pogorszenie funkcji nerek nie zawsze oznacza ich niewydolność potocznie rozumianą jako brak funkcji wydalniczej nerek2.
Przyczyna ostrego uszkodzenia nerek u pacjenta onkologicznego może być związana z jego ogólnym funkcjonowaniem i współchorobowością (wówczas etiologia AKI jest podobna do tej, która występuje w populacji ogólnej) lub wynikać z rozwoju choroby nowotworowej i jej leczenia. Zarówno w populacji ogólnej, jak i w populacji onkologicznej jedyną skuteczną metodą chroniącą przed wystąpieniem AKI są działania prewencyjne. W samym leczeniu AKI od lat niewiele się zmieniło.
Wdrożenie skutecznych działań prewencyjnych przeciwdziałających wystąpieniu AKI polega na2:
- zwiększeniu samej świadomości pacjentów onkologicznych pod kątem czynników ryzyka prowadzących do wystąpienia AKI (w tym m.in. świadomości ryzyka odwodnienia, dotyczącej stosowanych leków przeciwbólowych i monitorowania diurezy w warunkach domowych)
- uwrażliwieniu środowiska medycznego (lekarzy, pielęgniarek, techników radiologicznych) na fakt, że AKI u osób z chorobami rozrostowymi występuje częściej niż w populacji nieonkologicznej, a skuteczna profilaktyka jest najlepszą metodą zapobiegania chorobie.
Sama świadomość możliwości wystąpienia ostrego uszkodzenia nerek u pacjenta paliatywnego chroni go przed tym uszkodzeniem. Ponadto lepiej wdrożyć działania profilaktyczne u osoby, która w danym momencie ich nie wymaga, niż nie zastosować ich nawet u jednej osoby, która ich potrzebuje.
Kryteria rozpoznania
Kryteria rozpoznania ostrego uszkodzenia nerek opierają się na stężeniu kreatyniny i/lub monitorowaniu diurezy (tab. 1)3. Aby móc określić stopień ostrego uszkodzenia nerek, wystarczy, aby jedno z kryteriów było spełnione. Jeśli stężenie kreatynin...
