Temat numeru
Nowoczesne podejście do leczenia systemowego raka płuca
prof. dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik
- Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego podejścia do leczenia raka płuca z wykorzystaniem nowych terapii
- Opracowanie nie ma charakteru wytycznych i obejmuje jedynie zarys zagadnienia z odniesieniem do najnowszych opracowań
Rak płuca jest złośliwym nowotworem nabłonkowym o bardzo poważnym rokowaniu. Palenie tytoniu jest i pozostaje głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na ten nowotwór. Spośród nowotworów złośliwych rak płuca zajmuje czołowe miejsce jako przyczyna zgonów zarówno mężczyzn, jak i kobiet1. Przebieg kliniczny tego nowotworu jest bardzo często podstępny, objawy skąpe i niespecyficzne. W znacznej większości (>70% przypadków) nowotwór ten jest rozpoznawany w stadiach zaawansowanych, wykluczających możliwość terapii radykalnej. Pierwsze objawy nierzadko wynikają z obecności przerzutów odległych.
Drobnokomórkowy rak płuca (DRP) i raki niedrobnokomórkowe (NDRP) to dwa główne typy raka płuca odmienne histologicznie i o innym przebiegu klinicznym, różnie też leczone. Rak drobnokomórkowy jest agresywnym nowotworem wrażliwym na chemioterapię, zaś podstawowym sposobem leczenia radykalnego NDRP (główne podtypy: rak płaskonabłonkowy, rak gruczołowy, rak wielkokomórkowy) jest resekcja. Występowanie DRP wyraźnie się zmniejsza, ich odsetek obecnie nie przekracza 15% raków płuca. Spośród podtypów NDRP najczęściej występuje rak gruczołowy.
Leczenie operacyjne i radioterapia pozostają metodami z wyboru w leczeniu ograniczonych postaci raka płuca. U znacznej większości chorych stosowane są nowe metody terapii, w tym terapia ukierunkowana molekularnie i immunoterapia. Istotnym osiągnięciem tych metod leczenia jest wydłużenie życia chorych w zaawansowanych stadiach nowotworu. Należy więc zwrócić uwagę na indywidualne podejście do planu leczenia i na szeroki zakres diagnostyki zgodnie z obowiązującymi standardami przed leczeniem. Rozpoznanie kliniczne i histopatologiczne powinno być wzbogacone o ocenę markerów uzasadniających terapię ukierunkowaną. Kwalifikacja do leczenia wymaga decyzji w zespole wielodyscyplinarnym (MDT – multidisciplinary team).
Pandemia COVID-19 zmieniła istotnie oblicze ochrony zdrowia. Chorzy onkologiczni są bardziej wrażliwi na infekcję wirusową oraz jej powikłania i wymagają szczególnej opieki. Obawa przed zakażeniem powstrzymuje wielu od wizyty w placówkach ochrony zdrowia. Z drugiej strony ograniczenia wizyt lekarskich i hospitalizacji ograniczają możliwości diagnostyki. Jest to poważny problem, który może skutkować pogorszeniem i tak nie najlepszych wyników leczenia onkologicznego. Tymczasem ograniczenie opieki onkologicznej nie ma uzasadnienia poza trudnościami organizacyjnymi. Ogólnie leczenie onkologiczne powinno być kontynuowane i w razie konieczności indywidualnie modyfikowane w warunkach zachowania obowiązujących zasad sanitarnych2.