prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki

Rozpoczyna się drugi miesiąc 2024 roku. Co ciekawe, w dobie ocieplania klimatu nowy rok przyniósł zimę podobną do tych już nieco zapomnianych, sprzed lat, z mrozem i częstymi opadami śniegu. Poza tym wiele się dzieje w polityce, a do tego – jak co roku – mamy sezon infekcyjny, z tą różnicą, że o ile mniej problemów obecnie wiąże się z koronawirusem, to więcej z grypą i wirusem RSV (respiratory syncytial virus). Z perspektywy onkologii natomiast najbliższy rok będzie krytycznie ważny z racji wdrażania Krajowej Sieci Onkologicznej oraz dalszych działań w zakresie Narodowej Strategii Onkologicznej.

Przejdźmy do artykułów w bieżącym numerze „Onkologii po Dyplomie”. Warto zwrócić szczególną uwagę na pracę dr Pauliny Myśliwiec pt. „Macierzyństwo po leczeniu nowotworów. Część 1. Rak piersi”. Zachowanie płodności u pacjentek – a także pacjentów – leczonych z powodu nowotworów stanowi bardzo istotny problem, którego znaczenie wciąż rośnie, wtórnie do wzrostu zachorowalności osób w młodym wieku i zwiększającej się skuteczności leczenia. Wśród kobiet klasyczną ilustracją tego problemu jest rak piersi. Autorka w bardzo ciekawym artykule przedstawia możliwości ochrony płodności, których efektywność systematycznie rośnie. Problem w tym, że dostępne procedury nie są refinansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), co powinno jak najszybciej ulec zmianie. Za równie ważne uważam jednoznaczne podkreślenie, że ciąża po leczeniu onkologicznym po pierwsze nie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka progresji choroby, po drugie nie wzrasta ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Te fakty powinny być szeroko upowszechnione w świadomości społecznej.

Kolejny ważny artykuł – „Badanie immunochemiczne kału według wytycznych ACPGBI oraz BSG” autorstwa dr. Marcina Zemana i lek. Beaty Skowronek – przedstawia obecne wskazania do zastosowania immunochemicznego badania kału (FIT – faecal immunochemical testing) w diagnostyce raka jelita grubego. Metoda FIT z racji czułości i dogodności dla chorych wymaga jak najszerszego upowszechnienia, również z aplikacją do badań przesiewowych, co jest postulowane od wielu lat – na razie bez efektów. To również powinno ulec szybkiej zmianie – i wydaje się, że są na to szanse. Warto polecić też pracę lek. Mateusza Malika pt. „Gorączka neutropeniczna – zasady postępowania w warunkach POZ”. Ten ważny artykuł przedstawiający przyjęte normy działania na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) u pacjentów z gorączką neutropeniczną powinien być szeroko rozpowszechniony wśród lekarzy POZ, do których zresztą jest adresowany. Gorączka neutropeniczna należy do bardzo częstych i poważnych powikłań leczenia onkologicznego, niemniej w wielu przypadkach nie jest konieczne natychmiastowe kierowanie chorych do ośrodków onkologicznych, co obecnie jest niestety zjawiskiem nagminnym. Wiedzę na temat zasad postępowania trzeba upowszechniać, aby zaoszczędzić pacjentom niepotrzebnych wędrówek do szpitali onkologicznych. Podobne znaczenie ma artykuł lek. Dawida Prószyńskiego pt. „Biegunka i zaparcia po chemioterapii”. Autor przedstawia etiologię, diagnostykę i zasady postępowania w przypadku powikłań ze strony przewodu pokarmowego, wtórnych do leczenia onkologicznego. W zdecydowanej większości przypadków biegunki oraz zaparcia mogą i powinny być leczone przez lekarzy POZ – do których zresztą głównie artykuł ten jest adresowany. W pierwszym tegorocznym numerze „Onkologii po Dyplomie” znajdą Państwo jeszcze dwie bardzo ciekawe prace: „Zwiększanie motywacji w procesie zaprzestawania palenia papierosów” pióra prof. dr hab. n. med. Donaty Kurpas oraz „Limbiczne zapalenie mózgu jako zespół paranowotworowy u mężczyzn z zarodkowym nowotworem jądra”, której współautorami są Krzysztof Kowalik, lek. Katarzyna Hetman i prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski.

Niezmiennie zachęcam również do lektury przeglądu istotnych badań klinicznych opublikowanych w ostatnim czasie. Zwracam uwagę na wyniki kolejnego badania potwierdzającego wartość z dodania radioterapii stereotaktycznej (SBRT – stereotactic body radiotherapy) do leczenia systemowego u chorych z oligoprogresją w przebiegu raka piersi lub niedrobnokomórkowego raka płuca. Rozważenie SBRT w wybranych sytuacjach klinicznych powinno być standardem postępowania. Warte uwagi jest także badanie potwierdzające skuteczność i bezpieczeństwo repotrektynibu – inhibitora kinazy tyrozynowej ROS1, u chorych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca z fuzją ROS1.

Korzystając z tego, że to felieton do pierwszego w 2024 roku numeru „Onkologii po Dyplomie”, jeszcze raz życzę wszystkim Czytelnikom dużo zdrowia, spokoju i wszystkiego co najlepsze.